Ўзбекист онда з амонавий интенсив о

иккинчи усул:
Кечиктириб кесиш ва 2 ва 3 новдаларни 
бошқариш. 
бир ёшли дарахт иккинчи йил боши-
да. Ҳалқалаш ва куртаксизлаш қўлланилганда 
қисқартириб кесилмайди ва зарур бўлган ўсиш 
йўқотилмайди. Кечиктириб кесишга солиштирганда 
ҳалқалаш ва куртаксизлаш кўп, аммо калтароқ нов-
далар ўсишига сабаб бўлади. 
Ҳалқалаш ва куртаксизлашга солиштирган-
да кечиктириб кесиш ярус шохларни бақувватроқ 
бўлишига сабаб бўлади. Кечиктириб кесилгандан 
сўнг учки куртак пастидан ўсадиган новдаларни 
улар 10 см бўлганда 2,5 см узунликда қисқартириш 
керак. 
иккинчи йил (боғни ҳосилга тайёрлаш). Агар 
биринчи йилда сув танқислиги ёки бегона ўтлар 
туфайли дарахтлар яхши ўсмаган ва ярус шох-
лар шаклланмаган бўлса, уларни бир хилда тез 
ўсишини таъминлаш учун иккинчи йил баҳорида 
биринчи йилдаги каби кесиб қайтадан ўстиринг. 
Расм-133. Куртаксизлаш ҳамда 
ҳалқалашнинг натижаси. 
Расм-134. Кечиктириб кесиш натижаси. 

---

VIII. Олма дарахтларига шакл бериш ва кесиш
77
Расм-137. Учки куртаги мевали бўлган новда (юқорида) ва 
учки куртаги ўсувчи бўлган новда (пастда). Агар шу каби 
қалам новдалар ингичка ва тик ўсмаётган бўлса, келаси 
йилда ён куртакларида мева беради. Шаклланиб бўлган 
олма дарахтининг умумий кўриниши (ўнгда). 
Дарахтларда иккинчи йилда кўплаб қалам ҳамда 
янги новдалар ўсиб чиқади. Кучли сўрувчи новда-
лардан ҳеч қандай фойда йўқ. Улар, одатда, тик 
ўсади, соя ташлайди ва доимий ўсишда давом эта-
ди. Июнь (ёз)нинг бошида уларни олиб ташланг. 
Қўлда таги билан узиб ташланганда шу жойдан 
янги кераксиз новдалар чиқишининг олди олинади. 
Кераксиз ўсишга вақт ва пул сарфламанг – ёзнинг 
бошида кесинг ва қишда иложи борича кам кесинг. 
Дарахтларни узун, ҳосилдор ҳаётга тайёрлаш-
да дарахтларнинг юқори қисмида кучли новдалар 
ўсишини камайтириш учун тиним даврида камроқ 
кесинг. 
Қалам новдалар учки қисмида мевали куртак 
пайдо бўлишини таъминлаш учун кўп сув ва ўғит 
бериб бўлмайди. Агар ўтин ўрнига мева етишти-
Расм-135. Ярус шохларни ҳалқалаш ва куртаксизлаш натижасида кўплаб янги мевали куртаклар ҳамда новдалар ўсиб чиқди. 
Иккита новда кучли ўсганлиги сабабли кесилиши зарур (чапда). Кесишдан сўнг (ўнгда). Калта қалам новдалар қолдирилади ва 
улар ўсиш тўхтагандан сўнг учки қисмида мевали куртак шаклланади. 
Расм-136. Иккинчи йилда 4 ой ўсган Гала дарахти. Кучли 
новдаларни кесиш вақти келди. Ёзги кесишни июнь ойининг 
иккинчи ярмидан сўнг бошлаш мумкин. 
ришни хоҳласак, шу вақтдан бошлаб дарахтлар-
да тез ўсишни тугаллаб мевали, куртаклар пайдо 
бўлишига йўналтириш керак.