5-mashg`ulot

Muhr va shtamp akslarini tekshirish.

Qalbaki muhr va shtamplarning o`zi qo`lda yasalgan bo`ladi yoki aksining nusxasi qo`lda chiziladi. Odatda, yumaloq yasama muhr, shatmplarning standart shaklidan doirasi, to`rtburchak, uchburchak turlarining esa o`lchovlari farq qiladi. Harf shakllari, o`lchovi, o`zaro joylashuvi buzilishi kabi belgilar hosil bo`ladi. Doira va uchburchak shakli chizilganda ishlatiladigan asboblardan ham izlar qoladi. Masalan: sirkuldan qoladigan teshik, qalam va ruchkada chizilganda harakatning bir ikki joylarida to`xtash alomatlari kabilar.

Hujjatdagi haqiqiy muhr aksini bir oz namlab soxta hujjatning kerakli joyiga tushirish usuli ham uchrab turadi. Bu holda muhr aksidagi bo`yoq (pasta-mastika) chiziqlari yoyilib, rangi ancha susayadi, yozuvlari va muhrlari markazidagi rasm belgilari noaniq bo`lib tushasdi. Muhr-shtamplarning akslarini soxtalashtirishda ba’zida bir necha usullarni qo`llaydilar. Soxta hujjatdagi muhr, shtamp akslarini ko`zdan kechirish jarayonida uning qaysi muassasa, vazirlik, idora-korxonaga tegishli ekanligini aniqlash, asl nusxa namunalari bilan solishtirib ko`rish, uning ko`rinishining umumiy buzilishiga, harflarning joylashuviga, standart shakliga mos kelishiga e’tibor berish lozim.