‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

13.20-rasm. QQQO‘li SATli filtr.
389www.ziyouz.com
kutubxonasi
Berilgan /^chastota uchun taroq qadami I akustik to'lqin uzunligi
Лак bilan bir xil bo‘lishi kerak. QQQO'da filtrning o'tkazish polosasi
qoziqlar soni N bilan aniqlanadi:
A f , = f 0/N .
Qoziqlar soni N =2 bo‘lganda filtr eng keng o'tkazish polosasiga
ega bo‘ladi. Qoziqlar soni ortishi bilan filtrning o ‘tkazish polosasi
kengligi torayadi. Akustoelektron filtrning yuqori ishchi chastotasi
fotolitografiyaning ajratish xususiyati bilan belgilanadi. Q Q Q O ‘lar
elektrodlari kengligi Лак / 4 ga teng qilib olinadi. Bunda 100 M Gs
chastotali SATli filtr elektrodlari 8 mkm ni tashkil etadi.
SATli filtrlar ko‘p kanalli elektr aloqa va kosmik aloqa tizimlari
filtrlari sifatida keng ishlatiladi. Ular televizion qabulqilgichlarning
tasvir orqali chastota kuchaytirgich bloklarida LC — filtrlarni
almashtirmoqda. Hozirgi vaqtda tasvirni tashish chastotasi 38 va 38,9
M Gs ni tashkil etuvchi SATli televizion filtrlar seriyali ravishda ishlab
chiqarilmoqda.
Zamonaviy SATli filtrlar Д /= 0 ,0 5 — 50 % o ‘tkazish polosasiga
ega, o ‘tkazish polosasidagi so‘nish 2-^6 dB, selektivligi 100 dB gacha.
Bunday filtrlar 900 M Gs gacha chastotalarda ishlaydi.
M agnitoelektronika asboblari. M agnitoelektron asboblarda
ferromagnit materiallar ishlatiladi. Ular domen tuzilishga ega, ya’ni
butun hajmi ko‘p sonli lokal sohalar — dom enlardan tashkil topadi.
D om enlar to ‘yinguncha spontan m agnitlangan. U lar polosali,
labirinsimon va silindrik shaklga ega bo‘lishi mumkin. Dom enning
chiziqli o ‘lchamlari millimetrning minglarcha ulushidan o ‘nlarcha
ulushiga teng. Dom enlar o ‘zaro chegaradosh devorlar (Blox devorlari)
bilan ajralib turadi. Bu devorlarda bitta dom en m agnitlanganlik
vektoriga nisbatan asta o ‘zgarishlari sodir bo‘ladi.
Magnitoelektronika asboblarida axborot signalini tashuvchi sifatida
quyidagi dinamik birjinslimasliklarning biridan foydalaniladi:
1) silindrik shakldagi domenlar;
2) chiziqli dom enlarda vertikal Blox chiziqlar (VBCh). Q o‘shni
VBChlar orasidagi masofa yetarli kichik, o‘lchami 0,5 mkm bo‘lgan
chiziqli dom en devorida 100 bitgacha axborot saqlash mumkin;
3) ferromagnit materialning chastotasi kvant o‘tishlar chastotasigawww.ziyouz.com
kutubxonasi
teng yorug‘lik bilan yoritilganda hosil boMuvchi rezonanslar va
to ‘lqinlar;
4) spin toMqinlari va boshqalarning kvant tebranishlarini aks
ettiruvchi kvazizarrachalar — magnonlar.