‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

-o+E,.
M E T
IR2 IJ/W
VT2
-Г------°+E,,
IT /
M E T
Н Г
YT3
12.4-rasm. TTM MEning turli sxema variantlari.
Buning uchun murakkab invertorli sxemaga qo‘shim cha VT4
tranzistor va R5 rezistor ulanadi (12.4, d-rasm). Boshqaruvchi kirishwww.ziyouz.com
kutubxonasi
Z ga U°KIR kuchlanish berilsa, VT4 tranzistor berk bo‘lib, sxema oddiy
element kabi ishlaydi. Boshqaruvchi kirish Z ga U'KlRkuchlanish berilsa,
VT4 tranzistor to ‘yinish rejimiga o ‘tadi, VT1, VT2 va VT3 tranzistorlar
esa berkiladi (uchinchi holat). Bu uchinchi holat m antiqiy kirishlardagi
axborot signallari kombinatsiyasiga bog‘liq emas. Bunday elem entlar
chiqishlarini um umiy yuklamaga ulash m um kin, chunki ixtiyoriy vaqt
m om entida yuklamaga faqat bitta elem ent “xizmat ko'rsatadi” , qolgan
elem entlar esa uchinchi holatda bo‘ladi.
TTM ning boshqa seriyalari tarkibida maxsus elem entlar bo‘lishi
mumkin. Ular bu seriya imkoniyatlarini oshirish uchun moMjallangan.
Ulardan birini ko‘rib chiqamiz.
Ochiq kollektorli HAM-EMAS elementi. Bu sxem a m antiqiy
sxemalami tashqi va indikatorli qurilmalar, masalan, nurlanuvchi diodli
indikator, c h o ‘lg‘anuvchi lam palar, rele o ‘ram lari va h.k. bilan
muvofiqlashtirishga m o‘ljallangan.
Bu sxemaning yuqorida ko‘rib o ‘tilgan elem entdan (12.3-rasm)
farqi shundaki, chiqish kaskadi yuklama rezistorisiz bir taktli sxemada
bajarilgan.
12.4, e-rasm da ochiq kollektorli HAM -EM AS M E da indikatsiya
elem enti sifatida ch o ‘g‘lanuvchi lampa (C H L ) qo ‘llanilgan sxema
ko‘rsatilgan. C H L VT2 tranzistorning kollektor zanjiridagi yuklama
hisoblanadi va m antiqiy holatlarning vizual indikatori sifatida xizmat
qiladi. Agar barcha kirishlarga W sath berilsa, indikator nurlanadi,
agar bir yoki bir nechta kirishga Un sath berilsa, indikator nurlanmaydi.
Shuntlovchi R4 rezistor VT2 tranzistorni him oyalaydi, aks holda
cho‘lg‘am simining qarshiligi sovuq holatda kichik b o ‘ladi va kollektor
tokining ortishi kuzatiladi.
M a’lumot. Sanoatda TTM turli elem entlam ing faqat bir necha
seriyasi ishlab chiqariladi (standart 133, 155; tezkorligi yuqori bo‘lgan
130, K131; mikro quw atli 134; Shottki diodli 530, K531; Shottki
diodli mikro quw atli K555). Bu elem entlam ing asosiy parametrlari
12.1-jadvalda keltirilgan.www.ziyouz.com
kutubxonasi
TTM RIS
param etri
seriya
standart tezkorligi
yuqori
m ikro
quvvatli
Shottki diodili
K155
130 158 531 K555