‘zbek ist n respublikasi

Milliy valuta paritetini belgilash. Valuta pariteti — bu ikki valuta o'rtasidagi, qonuniy asosda belgilangan nisbat. Monometalizm davrida (oltin yoki kumush) valuta kursining asosi b o ‘lib tanga pariteti hisoblangan. Tanga pariteti bu turli mamlakatlar pul birliklarini o'zidagi metall sig‘imiga ko‘ra o‘zaro solishtirishdir. Tanga pariteti tushunchasi valuta pariteti tushunchasi bilan mos keladi.

Oltin monometalizmi davrida valuta kursi oltin paritetiga asos- langan edi. Bunda valutalar zaminidagi rasmiy oltin miqdorlari bo'yicha o‘zaro solishtirilar edi. Bu sharoitda valuta kursi ushbu oltin pariteti atrofida, oltin nuqtalar chegarasida, tartibsiz asosda tebranar edi. Oltin nuqtalarning klassik mexanizmi 2 shart mavjudligi holatida amal

qilar edi, ya’ni oltinning erkin asosdagi oldi-sotdisi va uning chetga cheklanmagan miqdorda erkin olib chiqilishi. Valuta kursining tebranish chegaralari oltinni xorijga olib chiqish xarajatlari bilan belgilangan va amalda paritetdan + ;- 1%—dan ortiq bo'lmagan. Oltinni xorijga olib chiqish xarajatlariga fraxt, sug‘urta, kapitalga foiz yo‘qotishlari, probani aniqlash va boshqa shu kabi xarajatlar kirgan. Oltin standartini bekor qilinishi bilan oltin nuqtalar mexanizmi o ‘z harakatini to'xtatdi.

Oltinga almashmaydigan kredit pullar sharoitida valuta kursi asta- sekin oltin paritetidan uzoqlasha boshladi, chunki oltin muomaladan xazinaga siqib chiqarilgan edi.

Xalqaro Valuta Fondining o ‘zgargan Ustaviga muvofiq valutalar- ning paritetlari SDR yoki boshqa xalqaro valuta birligida belgilanishi mumkin. 1970-yilning o ‘rtalaridan boshlab yangilik sifatida paritetlar valuta savati (korzina) asosida belgilana boshlandi. Bu bir valutaning o‘rtacha tortilgan kursini boshqa bir qator valutaiar yig‘masiga solish- tirish uslubidir. Valuta savatining (korzina) AQSH dollari o ‘rniga ishlatilishi dollar standartidan ko‘p valutali standartga o‘tish tendensiya- sini aks ettiradi.