Ўзбек давлатчилиги шакиллари

Ajiniyaz Atindagi NMPI Tarix jonelisi 1akurs studentti Ubaydullaev Niyazbektin Ozbekistan tarixinan slayd jumisi

Reje;

1.Amir Temurdin baglari haqqinda 2.Temuriyler dawirinde qurilgan imaratlar.

Amir Temur dawirinde qurilgan baglar haqqinda.

Bagi Baland.

Sahibhiran Samarqandtin arqa tarepindegi Shopanata maqbarasi janinda aqligi Miranshaxtin qizina arnap qurdirgan.Oni quriwda Iran,Azerbajan ham basqa mamleketler bagshiliq sanati ustalari hamde quriwshilar qatnasqan.Bagtin ortasinda Tabriz aq marmarinan qurilgan hashamatli qasr bolip,onin atirapinda juzimler,anjirzar ham almazarlar bagqa gozal bir tarawat berip turganday tuyiladi.

Bagi Behisht

1378-jili Sahibhiran Samarqandtin batisinda suyikli omirlik joldasi Xayrunisoga arnap qurdirgan.Ayrim jazba dereklerde "Bagi Jannet" ati menende ataladi.Bagtin ortasinda atrapi xandek penen qorgalgan jasalma tobelik ustine Tabriz aq marmarinan qurilgan hashamatli saray bolgan.Sarayga bir neshe koterme kopirler arqali kirilgen.Bul bagtin bir tarepinde haywanat bagi bolip turli haywanlar saqlangan.

Bagi Davlatabad

Amir Temur bul bagda jenisli jurislerinen qaytqannan keyin,dem algan,shet el elshilerin qabil etken.Onda tort hawiz ham saray bolgan.Saray jasalma tobelik ustine qurilgan bolip,atirapi xandek penen oralgan.Ogan eki koterme kopir arqali kirilgen.

Bagi Dilkusha

(Konil ashiwshi bag) 1397-jili Amir Temur hayellerinen biri Tukalxanimga arnap qurilgan.Har tarepi 900m uzinliqtagi ulken paxsa diywal menen oralgan.Bagtin tort darwazisi ortasinda hashamatli saray bolgan.Saray ush qabatli bolip,har qabatinda fantan atilip turgan.Saray diywallarina Sahibhiran alip bargan urislardan suwretler sizilip qoyilgan.Bul bag orninda hazirgi kunde Dilkusha bagi jaylasqan.

Bagi Jahannama(Jahan aynasi)

Amir Temur Samarqandtan jeti farsax(42km) uzaqliqta,Zarapshan tawi eteginde qurdirgan(hazirgi Urgut rayoninda).Onda saray ham qala bolgan.Bag juda ulken bolip,onda hatte joytilip qalgan at 6 aydan son tabilgan.

Bagi Maydan

Shopanata tobeligi eteginde,Samarqandtin arqasinda jaylasqan.Tarixiy magliwmatlarga qaraganda,bul jerde bir aywan(koshk) ham qimbatbaha taslardan jasalgan taxt bolgan.Amir Temurdin aqligi Mirza Ulugbek bul bagti juda abat qilgan.

Bagi Nav

Bil bagdi Amir Temur Samarqand qublasinda 1404-jili qurdirgan.Bul bag tortmuyesh korinisinde bolip,atirapi paxsa diywal menen oralgan,har muyeshinde minara boy tiklep turgan.Orayinda basqa baglarga qaraganda ulkenlew qasr,onin aldinda ulken hawiz bolgan.

Bagi Shinar

Amir Temur Samarqandtin shigisinda saldirgan.Onda ajayip shinarlar kop bolgan.Bagtin orayinda saray bolgan.

Bagi Shamal.

Amir Temur 1397-jili aqligi (Miranshaxtin qizi) arnap qurdirgan.Bul bag Samarqandtin batisinda jaylasqan.Ondagi saray tortmuyesh tarizde bolip,har tarepi 1500 qademdi quragan.Diywallarina marmar qaplangan.Bul bag jaylasqan jer hazirde de Bagi Shamal dep juritiledi.

Temuriyler dawirinde qurilis isleri,memarshiliq misli korilmegen darejede rawajlandi.V.V.Bartold bunday jazadi;Temur bir waqittin ozinde buzginshi ham quriwshi edi.Ol ulli imaratlar saldirdi ham olardi ulken baglar menen qorshalaydi,qala ham awillardi tikledi,suw inshaatlarin quridirdi ham buzilganlarin qayta tikledi.Musulman memarshiliginda en jaqsi dawir Temur ham onin awladlari ati menen baylanisli.

Temur ham onin awladlari dawirinde Samarqand,Tashkent,Buxara,Shahrisabz,Qarshi,Turkistanda ham basqa qalalarda ulli jaratiwshiliq isleri alip barildi.Sahibhirannin buyrigina kore 1365-jilda Qarshi,1370-jili Samarqand,1380-jili Kesh qalalarinda qorganiw diywallari qorshaldi.Temurdin oz ana jurti Keshte,ulli ulama Ahmed Yassawiyge arnap Turkistanda ajayip,muhtasham medireseleri oz dawirinde Sahibhirannin kush qudiretin jahan uzre koz koz qilgan.

AMIR TEMUR TAREPINEN 1404-JILI QURIP PITKIZILGEN Aqsaray haqqinda Klavixoni juda tan qaldiradi.Amir Temur tarepinen qurilgan bul saraydin taminin tobesinde hawiz bolip,ogan suw Taqtaxarasha dawaninan-tawdan qorgasin quwirlari arqali alip kelingen.

1399-jili Amir Temur Bibixanim Jome meshitine paydiywal qoydi.Amir Temur Hindistanga atlanis jasap atirganda,"Eger Samarqandqa saw bolip qaytsam,bir jome meshit qurdiraman dep niyet qiladi.Azerbajan,Fars ham Hindistannan keltirilgen ustalar jumis baslaydi.Bul meshitte quriwda Hindistannan alip kelingen 95 fil qatnasqan.

Paydalanilgan adebiyatlar

1.Berdimurodov.A. Amir Temurdin Samarqandtagi baglari.

2.Internet materiyallarinan paydalanildi

Diqqatlariniz ushin raxmet!