Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

SHishlarning hosil bo’lishi. Ayrim fitopatogen bakteriyalar o’zidan hujayrani bo’linishini tezlashtiradigan moddalarni ajratadi, bu esa o’simlikning zararlangan a’zolarida turli xil shishlarni yuzaga kelishiga sababchi bo’ladi.
Kasallikning bu turiga misol qilib meva daraxtlarining ko’chatlarini ildiz rakini va tokning rak kasalligini olishimiz mumkin.
Parenximali-o’tqazuvchi to’qima kasalliklari. Kasallikni bu turi o’simlikning o’tqazuvchi to’qima naylarini hamda parenxima to’qimasini zararlanishi tufayli kelib chiqadi. Kasallik o’simlikni qisman yoki butunlay so’lishi bilan, dog’lar va chirishni yuzaga kelishi bilan namoyon bo’ladi.
So’lish. O’simlikning o’tqazuvchi to’qima naylarini zaralanishi tufayli o’simlik qisman yoki butunlay so’lishi, o’tqazuvchi naylari esa qo’ng’ir tusga kirishi mumkin. Bunga misol qilib, pomidor rakini va kartoshkaning xalqali chirishini olamiz.
Fitopatogen bakteriyalar ichida faqat dog’lar yoki chirish ko’rinishidagi kasallik turini keltirib chiqaradigan vakillari ham uchrab turadi. Lekin shunday bakteriyalar ham borki, o’tqazuvchi to’qima naylarni zararlash bilan birgalikda parenxima to’qimalarini ham zararlaydi. Bunday kasallik ko’rinishi kasallikning aralash turi deb atalsa ham bo’ladi. Zararlangan o’simlikning yer ustki qismi so’liydi hamda meva va tuganaklarida dog’lar yoki chirish kuzatiladi (pomidor raki, kartoshkaning halkali chirishi). Laboratoriya mashg’uloti davomida gerbariy, fiksatsiyalangan jihozlar, jadvallar bilan tanishish davomida rasmlarni ham chizish zarur. Kasallikni ko’rinishiga qarab uni turlarga ajratish kerak.
26 - LABORATORIYA ISHI.


Mavzu: Fitopatogen viruslarning o’simliklarda keltirib chiqaradigan kasallik alomatlarini o’rganish.
Mashg’ulotning maqsadi: Fitopatogen viruslar bilan kasallangan o’simliklarda hosil bo’ladigan simptomlar haqida ma’lumot olish.
Kerakli jihozlar: Mikroskop, kasallangan har xil o’simliklarni barglari. Pomidor, tamaki, bodring, g’o’za, raps va boshqa o’simliklarning mozaika simptomli barglari (rasm yoki gerbariy materiallari), jo’xori, g’umay, arpaning chiziqli mozaika barglari, karam, sholg’om, redis va turpning mozaikali barglari. Daladan yoki issiqxonadan yangi terib kelingan o’simliklardan gerbariylar tayyorlanadi va ularni sistematik o’rinlari aniqlanadi, har bir gerbariy materiali ostida yozib qo’yiladi.