Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

1. Darsning maqsadi. Odam va hayvon virus kasalliklarida uchraydigan kasallik alomatlarini jadvallar asosida taqqoslab o`rganish xamda kasallikni oldini olish qoidalarini bilish.
Kerakli o’quv materiallari: Odam va hayvon virus kasalliklarida uchraydigan kasallik alomatlarini tasvirlovchi jadvallar va shunga oid slaydlar.
2. Darsning vazifasi: Mashg’ulot davomida Odam va hayvon virus kasalliklarida uchraydigan kasallik alomatlarini jadvallar asosida taqqoslab o`rganish xamda kasallikni oldini olish qoidalarini bilishi zarur.
Umumiy ma’lumot: Virusli kasalliklar tabiatda keng tarqalgan bo’lib, yer sharining istalgan joyida ma’lum.
Virusning o’z energiya manbai bo’lmasligi va u oziqni mustaqil, qayta ishlab o’zlashtira olmasligi uchun o’zining tirikligini tahminlay olmaydi. Uning tarkibidagi nuklein kislota o’simlik hujayrasiga tushib, uni «o’zi uchun ishlashga» majbur etadi. Bunda normal hujayradagi ximiyaviy ‘rotsesslar tormozlanadi, virus ko’’ayishi uchun zarur bo’lgan ximiyaviy ‘rotsesslar kuchayadi. Bu vaqtda u tirik mavjudotlarning ikkita asosiy xususiyatini namoyon qiladi: u o’ziga o’xshash individlar hosil qiladi va bu ‘rotsess davomida turg’un irsiy o’zgarishlarga, yahni mutatsiyaga qobiliyatli bo’ladi.
Yangi virus zarrachalari hosil bo’lishida virus kom’onentlari hujayrada alohida-alohida sintezlanadi va shundan keyingina yetuk virus zarrasiga to’’lanadi.
Odam kasalliklarining anchasini, o’simlik va hayvonlarning yuzlab kasalliklarini viruslar qo’zg’atadi
Gripp kasalligini qo’zg’ovchi viruslar.
Gripp kasalligini qo’zg’ovchi virus pneumohilus gripsus bo’lib ko’rinishi shar shaklida diammetri 80 dan 120 nm, goho ipsimon formasi ham uchrab turadi. Bu virus tovuq tuxumini Ollontolik qobig’ida maymun buyragida o’stiriladi. Hozirgi vaqtda bu Grippni bir qancha serologik-A.B.C turlari antigenlik xususityatiga ega bo’lganlari uchrab turadi. Ushbu Gripp virusini hayvonlar organizmiga ekish bilan odamlarga nisbatan o’z patogenlik xususiyatini yo’qotadi yahni (vaktsina) olinadi. Virusni hayotchanligi uncha yuqori emas. U 60⁰ qizdirilganda 30 minutda o’ladi. Ulg’trabinafsha nurlariga, trietilenglikolga, formalinga, spirtga, kislota va ishqorlarga turg’un emas.