Zarralar fizikasi

(
1
.
2
.
1
)
2
13

---

bunda: 
dN - Q
burehak yo'nalishidagi 
do.
fazoviy burehak ichida 
sochilgan a - zarralar soni:
NQ-
zarralarning dastlabki soni; 
n
— muhitning hajm birligidagi yadrolar soni; 
d
- muhit qalinligi.
Berilgan radioaktiv preparat uchun a-zarralarning tezligi 
3
ma’lum. 
Rezerford tajribasi (1.2.1) formula yordamida sochilgan a-zarrachalarni 
hisoblab, sochuvchi yadro zaryadini topish mumkin.
3. 
Elektr zaryadning miqdori barcha yadro jarayonlarda saqlanadi. Bunga 
elektr zaryadning saqlanish qonuni deb ataladi. Shunga ko6ra, yadro 
reaksiyalar va yemirilishlarida zaryad balansiga ko‘ra aniqlash mumkin.
Yadro massasi. 
Massa moddiy obyektning eng muhim xususiyatlardan 
biri boiib, jismning inersiya, gravitatsiya va energiya o‘lchamlari bo'lib 
xizmat qiladi. Yadro massasi atom massasi birligida oMchanadi. Ma’lumki, 
atom neytral holatda boMadi. Bir massa atom birligi tariqasida 12C 
massasining 1\12 qismi olingan.
i f 2g
^ — ■
й
-1: - 
i
- 
:'!■]=
j, 
66
• i o f f
m
l i f e 6,025 1 
i M
Eynshteyn qarashiga ko‘ra, massa bilan energiya orasidagi bog‘lanish 
qonuniga asosan har qanday 
M
massali obyektga shu massaga mos 
E
= 
me2
energiya va aksincha, 
E
energiyaga 
M d E/s2
tenglik bilan ifodalanuvchi 
massa to‘g‘ri keladi.
1 m.a.b.ga mos keluvchi energiya
РИ
1
6 |' E
H
• 1 ОЙ— = 14.941 
U
5 
МеГ.
s~
Yadro fizikasida massa va energiya 
eV
(elektronvolt) larda oMchanadi.
yoki
leF = 4,8-10
-l0CGSE
---- £ = 1,610'12300
1 
eV
dan katta birliklari 
keVt MeV, GeV
va h.k. Bunda:
1 keV 
Щ
103 eV;
14

---

lM e V = 1 0 6eV;
1 GeV = 109eV.
Nisbiylik nazariyasiga asosan massa bilan tezlik orasidagi bogclanish:
Mn
II-