Zarralar fizikasi


bet21/233
Sana30.01.2022
Hajmi
#419300
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   233
Bog'liq
Atom yadrosi va zarralar fizikasi. Муминов

§ A~M
tuzatma kiritiladi.
* 5-4
7
tg
0R
20
nsQ R^Am
24


6 =

\S

juft-juft yadro uchun;

A-
toq, juft-toq, toq-juft yadro uchun;
- 1
5

toq-toq yadro uchun.
Yuqorldngi 
tuzatmalami hisobga olganda, bogManish energiyasi uchun 
I Угуя/ekkor formulasi
/■; - a A - p A m - y Z 2Л~Ш- p ------T J - - S S m ■
 
(1.5.3)
( A ~ 2 Z )
~A
Bunda 
birinchi had —
a A
hajm energiyasini, ikkinchi had —
I пн I ulrtni, uchinchi had у 
2?A~m
Kulon energiyalarini ifodalaydi.To‘rtinchi 
vii boahinchi hadlar — nuklonlar simmetriklik va toq juftliklariga 
iii/iilmiilar. Formuladagi beshta:a, (3, 
y, g, S 
koeffitsientlar beshta
nuisNiiluri aniq o ‘lchanganyadrolam i q o ‘llash bilan aniqlanadi.
I log' lanish energiyasini bilgan holda yadro massasini quyidagi formula 
yordamida hisoblash mumkin:
M(A,Z)=Zmp + ( A - Z ) m n- E b -Z m p + ( A - Z ) m n- a A + P A 213 +
+yZ2A~m + ^ A ~ 2^ - + S A 4
 
°54)
'
A
Dastlab, 1954-yilda amerikalik fizik Grin ko‘plab tajriba natijalariga 
ko'ra, koeffitsientlami aniqladi. Hozirgi vaqtda koeffitsientlar quyidagicha 
qiymatga ega:
a
= 15,7 
MeV,
p = 17,8 Me F, у = 0,71 
MeV, g =
23,7 
MeV, 8 =
34 Me К
I in formula yordamida istalgan (Z va 
A)
yadroning massasini, bog‘lanish 
energiyasini -lO -4 aniqlikda hisoblash mumkin. Bundan tashqari a -
ycmirilish, proton, neytronlami yadrodan ajratish, bo‘linish va sintez 
rcaksiyalarida ajraladigan energiyalarni katta aniqlikda hisoblash 
imkoniyatini beradi.
25


Atom yadrosi massa, zaryadga ega bo‘lish bilan birga harakat miqdori 
momenti — spinga va unga bogeliq boclgan magnit momentga ham ega 
bo'lish kerak. Yadroning spinga ega boiishligini 1928-yilda Pauli bashorat 
qilgan edi. Haqiqatan ham, yadroning spinini spektral chiziqlaming оЧа 
nozik strukturasi bilan tushuntirildi. Birinchi spektral chiziqlaming o‘tanozik 
strukturasini 1891-yilda Maykelson o‘zining interferometrida kuzatdi, 
keyinchalik Fabri va Pero, Lummer (1860-1925), Gerks (1878-1960) davom 
ettirdi.
Ayrim spektral chiziqlar bir-biriga yaqin bo‘lgan o ‘nlab kom- 
ponentalardan iborat, komponentalar orasidagi masofa 0,01-0,02 nm. Hatto, 
0,002 nm gacha boUib, ajralish asosiy chiziqlarga nisbatan 103 marotaba 
kichik. Spektral chiziqlaming o‘tanozik strukturasi yadro magnit 
momentining ( // 
ya)
elektron qobiqdagi elektronlaming harakati tufayli 
vujudga kelgan magnit maydoni 
(H
e) bilan ta’sirlashuviga ko‘ra, holatlar- 
ning ajralishidir:
U = - M m H e -
A
nuklondan tuzilgan yadron 

ng to i a momenti /yadrodagi nuklon laming 
spini va orbital momentlarimng v § k fe r^ g fla d is ||a teng;

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish