Zarralar fizikasi

t
R2
, ya’ni 
ymlionlng goometrik kesimigateng boMar edi. Lekin hamma zarralar yadro 
Iihihmldnil yutllmaydi va shuninguchun 
g
< 1. Hisoblashlarhaqiqatanham,
clitlmo 
(j < 
k
R
boMishini ko‘rsatadi va faqat juda yuqori energiyali
zarralar 
uchungina 
O’
=
7tR~
boMishi mumkin. 0 ‘tayuqori energiyalarda
/ill I 
ulaming 
yadro bilan reaksiyaga kirishishi mexanizmi ham o4zgaradi. T
£
100 MeV energiyalarda Bor kompaund yadro mexanizmi kuzatilmaydi. 
Yuqori 
energiyali zarra 
yadro 
Ichiga kirib, yadro 
niiklonlarining bir qismini 
urlb 
chiqaradi va o czi 
E=Tn+en
energiyasining 
b ir 
qlem lnigina 
y o ‘qotib 
yiulrodan chiqib ketishi 
mumkin. 
Yadrodan urib 
chlqarilgan zarralam ing
5.8-rasm. Neytron 
yutilish kesimi bilan 
yadro energetik sathlari 
orasidagi bogManish: a) 
^
energetik sathlar 
sxemasi; b) Kompaund 
yadro hosil boMishi 
kcsimining energiyasiga 
bogMiq ravishda 
0
o‘zgarishi.
1
1
1
1
1
1
1
----
1----
[
----1---- L_
b
^
о
a so siy
holat
d)
b)
163

---

soni va energiyasi bosh!ang‘ich zarra energiyasiga va uning yadro bilan 
to‘qnashish parametriga bog‘liq bo‘ladi. Bunday yuqori energiyalar sohasida 
yuz beradigan yadroviy reaksiyalar vaqtida, faqat yadro tarkibidagi 
nuklonlargina urib chiqarilmay, yangi zarralar, masalan, turli mezonlar, 
giperonlar va rezonans zarralar ham hosil bo‘lishi mumkin.