Zarralar fizikasi

j Bc + c
—
>]Li
.
Elektron qamrash ehtimolligi atom qobig‘ining yadroga eng yaqin 
joylashgan AT-qobiq elektronlari uchun eng katta. Bu jarayonda rentgen 
nurlari va chet qobiq elektronlari chiqishi kuzatiladi.
3.5-§. Beta-yemirilishlarda energiya m unosabatlari
1. Yuqorida bayon qilinganidek, P "-yemirilishda yadro zaryadi bittaga
ortadi. Shuning uchun dastlabki yadro massasi M(A, Z) hosila yadro M(A, 
Z + l) va elektron massasi 
me
dan katta boiishi kerak:
M (A9 Z
) > 
M (A
, Z +1) + 
me
Odatda yadro massasi emas, atom massasi ishlatiladi. Shuning uchun 
tenglamaning har ikkala tomoniga 
Zme
massani qo6shsak, atom massasi 
hosil boMadi:
Mat(A,Z)> M at(A,Z +
1).
p “-yemirilish energiyasi atomda elektronlar bog6 lanish energiyalarini hisobga 
olmaganda dastlabki va hosila atomlar massalari ayirmasiga teng bo‘ladi:
84

---

Ep =[Mal( A ,Z ) - M al(A ,Z + \ ) ¥
3.5.1)
i
|l '-ycmirilishdayadro zaryadi bittaga kamayadi. Shungako‘ra:
M (A , Z
+ 1) >
M (A ,
Z ) +
me
Atom massalari bilan ifodalash uchun (Z + 1 
)me
qo‘shsak:
(A ,
Z + 1 ) >
M at (A , Z ) + 2me.
11 ‘-yemirilish energiyasi:
Ep+=[Mal{ A ,Z + \)-M al{A ,Z )-2 m ey .
(3.5.2)
llosila yadro atomida bitta elektron kam edi va yana bitta elektron 
yemiri lishi Iozim, shuning uchun dastlabki yadro hosilayadrodan eng kamida
2 
m
- 1,02 
MeV
energiya ortiq bo‘lishi shart.
3. 
Elektron qamrab olinganda qobiq elektronni yadro tomonidan qamrab 
Olndi, bu bilan yadro zaryadi bittaga kamayadi:
e" + 
M {A,
Z +1) > 
M (A , Z ) .
Atom massalari bilan ifodalash uchun 
Zme
qo‘shsak:
M al(A ,Z + \)> M al(A ,Z ).
lilektron qamrash energiyasi:
E, = [Ma ( A ,Z + l) - M „ ,( A ,Z ) ¥