Zarralar fizikasi

Н Г г = (-1 )1+5+0 = -1 S = 0;
(_1 ую т = 
(г 1 у ш
= 
ml s
= 
i
Shunday qilib, nuklonlar ta’sirlashuvini koordinata, spin va izotopik spin
62

---

kvant son lari orqatl ifodalab, Paulining um um lashgan tamoyiliga 
bo‘ysunishfflgini ko‘rsatish mumkin.
2.4-§. Tajribada olingan yadro kuchlarining xususiyatlari
Hozirgi vaqtda tajriba natijalariga kO‘ra, yadro kuehlarinmg quyidagi 
xususiyatlari aniqlangan:
1) 
Yadroviy o‘zaro ta’sir kuchi eng kuchli ta’sir etuvchi kuchdir. 
Yadrodagi bir nuklonga 
kelwebi o'rtacha bog' Ianrsh energJyaqlpfHtti
8 
MeV.
Taqqosksh uchun vodorod atomida elektronning bog'lamsh 
energiyasi 13,6 
eV.
Yadrani hosil qilib turgan yadro kuchlari nukJonni 8 
MeV
energiya bilan, elektrostatik kuchlar esa atom elektronni 13,6 
eV
energiya bilan bog4lab turadi, ya’ni
8 
M eV -
lO - W ; 
t t e V -
10Г
10
Bundan — —r - 23 10 
kelib chiqadi.
10 "5
 
4
Yadro kuchlari elektrostatik kuchlarga nisbatan yuz marotaba katta 
ekanligi kelib chiqadi.Yadroviy kuchlarga nisbatan boshqa kuchlarning 
qiyosiy kattaligi quyidagichadir:
Yadroviy kuchlar 
- 1
Elektromagnit kuchlar 
- 10~2
Kuchsiz kuchlar 
- 10-14
Gravitatsion kuchlar 
- 10~36 marta katta.
2) Yadroviy kuch qisqa radiusli o‘zaro ta’sirdan iborat. Ta’sir radiusining 
tartibi ~10~13 sm. Bu xususiyati alfa-zarralaming sochilishidan va deytron 
xususiyatlaridan ko‘rinadi.
3) Yadroviy o‘zaro ta’sir kuchi o‘zaro ta’sirlashuvchi nuklonlaming spin 
yo'nalishiga bog‘liq. Bu xususiyati nuklonlaming para va ortovodorod 
molekulalaridan sochilishdan hamda nuklonlar sochilishida virtual va 
bog'langan holatlar mavjudligidan ko'rinadi.
4) Yadroviy o‘zaro ta’sir kuchi markaziy emas, tenzor