Зарифбой ибодуллаев асаб ва руҳият илмий-оммабоп рисола

 Истерикларда ҳам тутқаноқ хуружи кузати ладими?
Истерик тутқаноқ хуружи ҳам кенг тарқалган белгилардан 
биридир. Истерияда кузатилувчи тутқаноқлар ҳар хил бўлади ва 
уларнинг эпилеп сияда кузатиладиган ҳақиқий тутқаноқлардан фарқ 
қиладиган томони кўп. Истерик тутқаноқ ҳеч қачон бемор ёлғиз 
қолганда рўй бермайди, чунки унга доим томошабинлар керак. Талваса 
тутганда бемор бирдан ерга йиқилиб, мушаклари тортишади ва 
талпина бошлайди, лекин боши билан қаттиқ нарсаларга урилмайди. 
Бемор «тутқаноқ хуружи» пайтида ўзига қулай жой топиб, бирор 
жойига қаттиқ шикаст етказмасдан йиқилади. Хуруж пайтида ёй 
сингари эгилади – бунга истерик ёй деб аталади. Бундай феъл-атвор 
кўпгина инжиқ ва эрка болаларга хос. Масалан, онаси янги ўйинчоқ 
олиб бермаганда, бола дўконда ерга йиқилиб, қўл ва оёқларини, гоҳо 
бошини ҳам полга уриб қаттиқ чинқираб йиғлайди. Қўрқиб кетган она 
боласи сўраган ўйинчоқни олиб берса, бола шу заҳоти тинчланади. Бу 
одат кейинчалик вояга етган ёшда ҳам намоён бўлиши мумкин.
Шунингдек, сохта фалажликлар, сезги бузилишлари, гиперкинезлар, 
тананинг қақ шаб оғришлари каби белгилар ҳам кузатилади.

---

АСАБ ВА РУҲИЯТ
49

 Даволаш қандай олиб борилиши керак?
Истерик беморларни даволашни ўта қисқа муддат ичида олиб 
бориш лозим. Даволаш муолажа лари қанча кўп чўзилса, ижобий 
натижага эришиш шунча қийин бўлади. Бемор тўла тузал гандан сўнг 
ҳам оилавий ва бошқа можаролар оқибатида касаллик белгилари яна 
намоён бўлиб, шифокор қабулига келиши мумкин. Истерик беморлар 
врач ва табибларга энг кўп қатнайдиган беморлар сирасига киради. 
Тузалиб кетгандан сўнг ҳам бир оз вақт ўтгач, унда «Врач йўқлиги 
синдроми» ривожланиб, яна врач қабулига чопиб келади. Бун дай 
ҳоллар да беморга қўлланган аввалги даволаш усулини ўз гар тиришга 
тўғри келади. Агар сизда муваффақиятли даволаниб, раҳматлар 
айтиб кетган беморни бир неча ойдан сўнг бошқа бир врачнинг 
қабулида кўриб қолсангиз, асло хафа бўлманг. Чунки истерик беморлар 
врачларни ўзгартириб туришни хуш кўришади.