Zarafshon archasi yoki qora archa (juniperus zerav- schanica kom.)

41-rasm. Yarim sharsimon archa yoki saur archa

Zarafshon archasi qurg‘oqchilikka chidamli va issiqsevar daraxt. Sernam tuproqli erlarda yaxshi o‘sadi yaxshi sharoitlarda 1000 yilgacha yashaydi. Tog‘li mintaqalarda dengiz sathidan 1800 metrgacha bo‘lgan balandliklarda o‘sadi. Qurg‘oqchilikka chidamli va ildiz tizimi baquvvat bo‘lganligi sababli uni tog‘ qiyaliklariga ekish muhim o‘rmonmeliorativ ahamiyatga ega. Bu archa Markaziy Osiyo qo‘shni mamlakatlarida ham uchraydi.
2.3 Yarim sharsimon archa yoki saur archa (Juniperus semiglobosa Rgl.)
Balandligi 10 m, diametri 0,6 m ga yaqin daraxt. Novdalari osilib o‘sadi va yarimsharsimon shaklli shox-shabba hosil qiladi. Bu archa ikki uyli o‘simlik. Qubbalari ikkinchi yili kuzda etiladi. Yarim sharsimon archa urug‘dan ko‘payadi. Bu archa ko‘pincha zarafshon archasi bilan birga o‘sib, katta-katta archazorlar hosil qiladi. U dengiz sathidan 1500-2500 m gacha baland bo‘lgan erlarda o‘sadi. Unumdor tuproqli hamda nam havoni sevadi.