Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“Ular (taqvodorlar) farovonlik va tanglik kunlarida ham xayr-cadaqa qiladigan, 
g„azablarini yutadigan, odamlarni (xato va kamchiliklarini) kechiradiganlardir. Alloh 
ezgulik qiluvchilarni sevar”. 
Saxovatpesha bo‗lish eng oliy fazilatdir. Zero, bandaning rizqiga baraka kirishi, ziyon-
zahmatlardan omonda bo‗lishi va rizqining hamda umrining ziyoda bo‗lishida aynan uning 
o‗rni beqiyos. Hadisi qudsiyda Alloh taolo: 
“Ey odam bolasi, ehson qil! Shunda Men 
ham senga ehson qilaman”, 
– deb marhamat qilgan. Muttafaqun alayh. 
Abu Zar G‗iforiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: ―Rasululloh sollallohu alayhi 
vasallamdan eng afzal sadaqa haqida so‗rashdi. Shunda u zot: 
―Muhtojga maxfiy 
qilinganidir‖, 
– dedilar va quyidagi oyatni o‗qidilar: 
َع ُزِّفَكٌُ َو ۡۚۡىُكَّن ٞزٍَۡخ َىُهَف َءٓا َزَمُفۡنٱ بَهىُر ۡؤُر َو بَهىُف ۡخُر ٌِإ َو ًََِۖه بًَِّعَُِف ِذََّٰلَذَّصنٱ ْاوُذۡجُر ٌِإ﴿
ٍَِّط ٍِّي ىُكُ
ٌَىُهًَ ۡعَر بًَِث ُ َّللَّٱ َو ۗۡىُكِرب
ٞزٍِجَخ
ٕ٧ٔ
﴾
“Sadaqalaringizni oshkora bersangiz, qandoq ham yaxshi. Agar kambag„allarga 
pinhona bersangiz, o„zingiz uchun yanada yaxshiroqdir va 
(U)
 gunohlaringizdan o„tar. 
53
Ali ibn Noyif ash-Shuhud. Al-hassu ala‘ sadaqati val infaqi fil Qur‘an vas Sunna. -2020 B.3

---

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
510 
Alloh qilayotgan 
(barcha)
 ishlaringizdan xabardordir” 
(―Baqara‖ surasi, 271-oyat). 
Imom Ahmad rivoyat qilgan. 
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: 
―Rasululloh sollallohu alayhi 
vasallamning: ―Alloh taoloning arshi soyasidan boshqa soya bo‗lmagan kunda yetti toifa 
kishilarni Alloh soyalantiradi. Shulardan biri o‗ng qo‗li bergan narsani chap qo‗liga 
bildirmasdan maxfiy sadaqa qilgan kishi‖,
 
– deganlarini eshitdim‖. Imom Buxoriy rivoyat 
qilgan. 
Abu Umoma roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: ―Rasululloh sollallohu alayhi 
vasallam: 
―Yaxshilik gunoh ishlarni o‗chiradi. Maxfiy sadaqa Allohning g‗azabini 
ketkazadi. Silai rahm qilish umrni uzaytiradi‖,
– deb marhamat qildilar‖. Imom Tabaroniy 
rivoyat qilgan. 
Abdulaziz ibn Abu Rovvat: 
―Uchta narsa: kasallikni yashirmoq, musibatni berkitmoq, 
sadaqani maxfiy qilmoq jannat boyliklaridandir‖
, – degan. 
Ibn Abu Ja‘d:
 ―Sadaqa yetmishta yomonlik eshiklarini yopadi. Oshkor sadaqadan 
ko‗ra maxfiysi yana yetmish marta ziyodadir‖,
– degan. 
Zikr qilingan oyat va hadislardan ma‘lum bo‗ladiki, sadaqaning barcha turlarini 
oshkora yoki pinhona berish joiz, ammo pinhona sadaqa afzaldir. 
Demak, xayru saxovat insonlar o‗rtasida mehr-muhabbat va oqibat rishtalarini 
bog‗lashga, o‗zaro hurmat va totuvlik aloqalarini mustahkamlashga xizmat qilar ekan. 
Qilinadigan xayru ehsonning ko‗pi va ozida chegara yo‗q. Bor boricha, yo‗q holicha ehson 
qilsa, uning himmatiga yarasha Yaratgan o‗z xazinasidan ajr-mukofot ato etadi. To‗g‗ri, 
inson tabiatan molu dunyoni sevishga, uni ko‗paytirishga moyil. Hatto anchagina mablag‗ga 
ega bo‗lgan kishilar ham ba‘zan ehson, sadaqa qilishga jur‘at qila olmaydilar. Ularning 
nazdida go‗yo yiqqan mollari kamayib qolayotgandek bo‗ladi. Holbuki, 
Islom
 dini 
insonlarni ana shunday xasislik illatidan qutulishga chaqiradi. Qur‘oni karimda baxillikni 
yenga olgan inson ikki dunyo saodatiga erishishi va‘da qilinib: 
ٌَىُذِهۡفًُ ۡنٱ ُىُه َكِئ
ََّٰٓن ْوُأَف ۦِهِظۡفََ َّخُش َقىٌُ ٍَيَو ﴿
ٔ١
﴾