Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
157 
MILLIY QADRIYATLAR VOSITASIDA BO‟LAJAK TEXNOLAGIK TA‟LIM 
O‟QTUVCHILARINING KASB MADANIYATINI SHAKLLANTIRISH TIZIMI 
Razzoqov Baxtiyor Xabibullayevich
Farg‗ona Davlat Universiteti o‗qituvchisi 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada ijtimoiy taraqqiyotning har bir bosqichida shaxsning 
barcha xususiyatlarini tarbiyalash, tarbiya va ta'lim mazmunini yangilash muammolarini 
hal qilishning murakkabligi, bo‘lajak mutaxassisning shaxsiy madaniyatini shakllantirish
hamda aksiologik funksiya haqida so‘z boradi.
Kalit so‟zlar: 
ijtimoiy taraqqiyot, tarbiya va ta'lim, aksiologik funksiya, bo‘lajak 
mutaxassis, qadriyatlar tizimi. 
 
Bugungi kunda tarbiya va ta'limning tahlili mutaxassisni tayyorlash jarayonlarida 
madaniyatning namoyon bo'lish xususiyatlarini aniqlashga qaratilgan: uning shaxsiy 
madaniyatini shakllantirish, tarbiyani insonparvarlashtirish sharoitida faoliyatni tashkil 
etish, ta'lim va ta'limni insonparvarlashtirish, pedagogik jarayonning umumiy madaniyatini 
oshirish/ Jamiyat tarixida ko'plab ijtimoiy muammolarni hal qilish ularning xodimlari 
darajasi bilan bog'liq va shuning uchun ham uning pirovardida shaxsiy yordam yotadi. 
Ijtimoiy taraqqiyotning har bir bosqichida shaxsning barcha xususiyatlarini 
tarbiyalash, shu jumladan uning madaniyatini shakllantirish jamiyatning samarali 
faoliyatining kalitidir. Yangi jamiyat qurishning muvaffaqiyati, avvalambor, inson va uning 
madaniy salohiyatiga, shaxsning ijtimoiy ahamiyatga ega, ijodiy fazilatlarini shakllantirish 
darajasiga, ularni boshqaruvning, fan va san'atning barcha sohalarida amalda qo'llashiga 
bog'liq. Oliy maktab 21-asr boshlarida jamoatchilik bilan aloqalarning yangi predmetini 
yaratishda faol ishtirok etadi. O‗zini yangilayotgan davlatning ijtimoiy siyosatini amalga 
oshirish sur‘ati, sifati va usullariga katta ta‘sir ko‗rsatadi. Bu ta‘sir ilmiy-texnikaviy va 
madaniy jarayonlarni kadrlar bilan ta‘minlash, boshqaruv madaniyatini yuksaltirish, ilmiy 
tadqiqotlar samaradorligini oshirish, talabalar o‗rtasida mehnatga mas‘uliyatli munosabatni 
shakllantirish, ularning bilim darajasi va malakasini oshirish, ularning ijodiy faolligining 
o'sishi va ma'naviy ehtiyojlarining rivojlanishidir. 
Tarbiya va ta'lim mazmunini yangilash muammolarini hal qilishning murakkabligi 
shundan iboratki, XX asrning so'nggi o'n yilligida oliy ta'limda bitiruvchining imidjiga 
qo'yiladigan talablar va uning shakllanishining haqiqiy darajasi o'rtasidagi ziddiyat mavjud. 
Ma'naviyat va aql-idrok tanqisligi tan olingan bo'lsa-da, bo'lajak mutaxassisning madaniyati 
bartaraf etilmagan. Jamoat ongida bu kamomad va jamiyatdagi salbiy ijtimoiy hodisalar 
o‗rtasidagi bog‗liqlik haqidagi tushuncha shakllandi. 
Shuni ham alohida ta‘kidlash lozimki, aksiologik funksiya mutaxassis faoliyatining 
qadriyatlar tizimi nuqtai nazaridan yo'nalishini ifodalaydi. Masalan, axborotni uzatish, 
tarjima jarayoni qanchalik murakkab bo‗lmasin, u tarjima qilinayotgan narsaning 
mazmunini asl nusxaning lingvistik shaklidan, fikrning haqiqiy ma‘nosidan ajratmasligi 
kerak. 

---