Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
469 
ifodalaydi. Boshlang‘ich sinf ona tili darslarida qo‘llaniladigan didaktik o‘yinlar juda 
hissiyotga boy faoliyat turi hisoblanadi, shu sababli ham, u bolalar va yoshlarning tarbiyaviy 
ishlarida jiddiylikni talab etadi, ya‘ni dastlabki bosqichlarda oddiy boʻlsa, keyinchalik u 
bosqichma-bosqich boyib, takomillashib boradi. 
Bilim va tajriba yillar davomida shakllanadi, oʻzlashtiriladi, juda katta mashaqqat 
evaziga erishiladi. Metodika esa o'sha davr talab va imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda 
qo'llanadi, keng jamoatchilikka tadbiq etiladi. Ushbu maqolada ayrim metodlar va ularni 
qo‘llash samaradorligi toʻgʻrisida to‘xtalib o‘tishga harakat qildik.Yuqorida ta'kidganidek, 
metodika - biror ishni maqsadga muvofiq o'tkazish metodlari, usullari va yo'llari majmui. 
Demak, metodika ma'lum metodlar va usullardan iborat. Inson faoliyatining barcha 
sohalarida tegishli metodlardan foydalaniladi. Bu metodlarning umumiy belgisini hisobga 
olgan holda ularni borliqni amaliy yoki nazariy oʻzlashtirish jarayonlari va yoʻllarining 
yigʻindisi deyish mumkin. Ushbu maqolada metod tushunchasini ta'lim-tarbiya jarayoni 
bilan bogʻliqlik jihatlari koʻrib chiqiladi.. Ta'lim metodlari orasida eng samarali natija 
koʻrsatadigan turi, albatta, interfaol metodlardir. 
Interfaol metod deganda, ta'lim oluvchilarni faollashtiruvchi va mustaqil fikrlashga 
undovchi, ta'lim jarayonining markazida ta'lim oluvchi boʻlgan metod tushuniladi. Bu 
metodlar qoʻllanilganda ta'lim oluvchini faol ishtirok etishga chorlaydi. 
“Lingvopoetist” metodi 
Bu metod o'quvchilarning xotirasini mustahkamlashga, shaxsiy fikrni shakllanishiga, 
mustaqil fikrlashga ko'mak beruvchi eng samarali interfaol metodlardan hisoblanadi. Metod 
2 bosqichda olib boriladi. Birinchi bosqichda oʻquvchilarga ma'lum bir badiiy asar yoki 
she'rdan berilgan matnlardan (boshlang‘ich sinflarda o‘qish darsida, yuqori sinflarda 
adabiyot darsida oʻtilgan bo'lishligi shart) parcha o'qib beriladi, ammo asar nomi va muallifi 
haqida ma'lumot berilmaydi. Keyin ikkinchi bosqichda aqliy hujum tarzida ―Agar siz ushbu 
fikrni aytmoqchi bo‘lsangiz, qanday ifodalagan bo‘lardingiz?‖ deya savol qo‘yiladi. Har bir 
o‘quvchi o‘z ifodasini yozma shaklda bayon etadi va o‘qib eshittiradi. Ayiqsa, Vatan, Ota-
ona, tabiat mazmunidagi nasriy va she'riy matnlar misol sifatida tanlanib, takrorlash 
darslarida qoʻllansa, maqsadga muvofiq boʻladi. Dars soʻngida matnlar tarkibidagi gaplar 
tahlilga tortiladi. Eng yaxshi matnlar aniqlanib, matn muallifiga "Lingvopoetist‖ unvoni 
beriladi.