Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
246 
олинмаганликлари билан изоҳланса, бошқа томондан эса таассуфки, сезиларли 
харажатлар ҳисобига аниқланган ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби 
ҳамда молиявий натижаларига дахлдор маълумотлар базаси ташқи қизиқувчилар 
талабларига ҳам шаклан, ҳам мазмунан мос эмаслиги сабабли уларнинг эътиборидан 
чет қолишига омил бўлиб кеганлигини алоҳида қайд этиб ўтиш зарур. 
Ушбу ахборотларнинг аниқлиги ва шаффофлигида дунѐ тан олган мезонлардан 
анча ортда қолинганлиги, амалдаги тартибларда асосан солиқлар, тўловлар ва 
ижтимоий муаммоли вазиятларни ҳал қилишдаги жиҳатларга устунлик берилиши, 
расмий ва чоп этиладиган манбаларда фақат давлат органлари томонидан белгилаб 
берган тартибларга риоя қилиниши, корхона ва ташкилотларни молиялаштиришда 
энг муҳим иштирокчилар бўлган инвесторлар, қарз берувчи ва кредиторларнинг 
иккинчи ўринга қўйилганлиги ривожланишда турғунлик ва муваффақиятсизликларга 
сабаб бўлиб келди. 
Бугунги кунда, иқтисодиѐтнинг турли соҳа ва тармоқларидаги корхона ва 
ташкилотларда бухгалетрия ҳисоби юритилиб, ҳисобдорлик амал қилиб келмоқда. 
Бироқ, бир хилдаги иқтисодиѐтнинг қонун-қоидалари асосида ишлаѐтган икки дунѐ 
(миллий ва халқаро) ҳисоб тизимини таққослашдаги оралиқ масофа борган сари 
кенгайиб кетмоқда. Бу борада, мустақилликнинг ўтган йилларида амалга оширилган 
ишларнинг қадр-қиматини эътироф қилган ҳолда қайд этиш лозимки, иқтисодиѐтдаги 
ѐпиқлик, эришилган натижадорлик халқаро майдонда намоѐн этилмаганлиги, яъни, 
бухгалтерия ҳисоби ва молиявий ҳисоботларни тайѐрлаш ва тақдим этишнинг 
амалдаги анъанавий тартибида халқаро майдонда расмий тан олинган талаблар эмас, 
балки кўпроқ миллий иқтисодиѐтнинг устиворлиги талаблари юқори қўйилганлиги 
билан изоҳланади. Бугун эса муҳит тубдан ўзгарди. Ўзбекистон ташқи дунѐга тўлиқ 
очилди. 
Бугунги глобаллашув даврида эскича қолипдаги ҳисобчилик тизими иқтисодий 
тараққиѐтнинг юқори марраларига чиқишга имкон бермаяпти. Тўғри, бухгалтерия 
ҳисоби муайян бир давлат тизими ва тартиботи учун аҳамиятли бўлган вазифаларни 
ҳал қилиш ва улар ижроси катъий бажарилишини таъминлашга қаратилган бўлади. Бу 
жараѐн, албатта, нафақат Ўзбекистон, балки дунѐнинг қатор давлатлари учун ҳам том 
маънода аҳамиятли саналади. Бироқ, халқаро, хусусан, иқтисодий муносабатларда 
кузатилаѐтган муаммонинг ечими қатор давлатларда капитал ҳаракати ва 
бошқарувида ўта муҳим ҳисобланган мезонларга, шунингдек ўзаро ҳисоб-
китобларнинг ягона тартибига амал этилмаѐтганлигидадир. 
Молиявий ҳисоботларни миллий стандартлар асосида тузиш татибларида кўп 
ноаниқликлар мавжуд. Буларни кўпроқ активларни тан олиниши ва баҳоланиши, 
ресурслар ва улардан олинадиган иқтисодий нафликни ҳисобланиши, молиявий 
активларни ҳисобга олинишида, даромад ва харажатларни тан олинишида ва бошқа 
жиҳатларда кўриш мумкин. МҲХСда муҳим жиҳат мулкнинг иқтисодий нафлиги, 
бизнесни таъминлашдаги давомийлигига қаратилганлиги эътиборга моликдир. 
Молиявий ҳисоботларнинг ҳалқаро стандартларига ўтиш орқали йирик 
корхоналар, компаниялар дунѐнинг фонд бозорлари субъектига айланишлари 

---