Zamonaviy raqamli tizimlar va ularning mikroprotsessorli boshqaruvi Reja

Zamonaviy raqamli tizimlar va ularning mikroprotsessorli boshqaruvi
Reja:

1. 
   Raqamli hisoblash texnikasi qurilmasiga texnologik parametrlar haqidagi axborotni kiritish
   
2. 
   Texnologik o‘lchash vositalarida mikroprotsessorlarning qo‘llanilishi
   
3. 
   Raqamli hisoblash texnikasi qurilmasiga texnologik parametrlar haqidagi axborotni kiritish
   

VIII bobda ta’kidlab o‘tilganidek, texnologik parametrlarni oichashning zamonaviy vositalari o‘zgarmas tok, chastota va bosim ko‘rinishidagi chiqish signallariga ega boiadi, ya’ni analogli boiadi. Bu signallarni raqamli hisoblash texnikasi vositalariga kiritish uchun tegishli moslovchi qurilmalardan (yoki qo‘shish qurilmalaridan) foydalanish zarur. Bunda hal qilinadigan umumiy masala dastlabki o’lchov o‘zgartgichlari (DO‘O‘) signallarini hisoblash texnikasi vositalari qabul qiladigan elektr kodli signalga almashtirishdan iborat. Texnologik parametrlarni oichash vositalarining va hisoblash texnikasi vositalarining ishini moslashtirish uchun foydalaniladigan qurilmalarning eng umumiy struktura sxemalari 9.2-rasmda ko‘rsatilgan.
O‘zgarmas tokning elektr signallari kod signallariga analogli-raqamli o‘zgartgich (ARO‘) yordamida (9.2-rasm, a va b lar), / chastota signallariga esa chastotaviy-raqamli o‘zgartgich (CHRO‘) yordamida o ‘tkaziladi (9.2- rasm, с va d). Agar aytib o ‘tilgan o ‘zgartgichlar bir nechta dastlabki o ‘lchov o ‘zgartgichlari, masalan, DO‘O‘ - D O‘O‘n ning signallarini o ‘zgartirish uchun foydalanilsa, u holda signallar navbati bilan ARO‘ ga elektr kommutator EK orqali keltiriladi (9.2-rasm, b). Pnevmatik DO‘O‘ lar ishlab chiqaradigan siqilgan havoning bosimi signallarini almashtirish uchun, odatda, pnevmoelekrik o‘zgartgich PEO‘ yordamida bosimni o‘zgarmas tok elektr signaliga dastlabki almashtirishdan foydalaniladi (9.2-rasm e, f g). Bunda agar bir necha DO‘O‘ ning signallarini almashtirish uchun bitta PEO‘ va bitta ARO‘ qoilanilsa, u holda

O’lchash va hisoblash texnikasi vositalarining ishini moslashtirish qurilmalarining struktura sxemasi.

DO‘O‘ ni PEU ga navbati bilan ulash pnevmatik kommutator PK yordamida amalga oshiriladi (9.2-rasm, J). Agar, har bir PEO‘ ning signalini o‘zgartirish uchun shaxsiy PEO‘ dan foydalanilsa, u holda EK yordamida DO‘O‘ - DO‘O‘n ni ARO‘ ga navbati bilan ulash amalga oshiriladi (9.2- rasm, g).
Kod signalini hisoblash texnikasi vositalariga kiritish asbobli interfeyslar yordamida amalga oshiriladi.
O’lchash vositalari uchun interfeys (asbobli interfeys) tegishli kod ko'rinishdagi chiqish signaliga ega bo’lgan o’lchov vositalari bilan raqamli hisoblash texnikasi vositalari o‘rtasida axborot almashish uchun m o ijallangan.
Keyingi paytlarda raqamli hisoblash texnikasi vositalarini o‘z ichiga olgan o ic h o v tizim larida magistral turdagi (umum iy magistralli) asbobli interfeyslar qoilanilmoqda. Bunday interfeyslarga Xalqaro Elektrotexnik Komissiya tavsiya etgan asbobli interfeys MEK (IEC — Internatinal Electrotechnical Comission) va interfeys KAMAK (SAMAS — Computer Automated Measerement and Control) kiradi.
9.3-rasmda bir necha o‘lchash va hisoblash qurilmalarini umumiy magistralga ulash sxemasi ko‘rsatilgan. Bu magistralga ulanadigan barcha qurilmalar mazkur holda asboblar deyiladi. Interfeys asbobli va interfeysli axborotlarni tezlik bilan uzatuvchi umumiy magistraldan va o ‘lchov vositalarining interfeysli qismidan, va boshqa ulanuvchi qurilmalardan (9.3- rasmdagi А, В, С interfeyslar), shuningdek boshqaruv (kontroller) qurilmasidan iborat. Magistralga ulangan asbob quyidagi holatlarda boiishi mumkin:
— zaxira, axborot manbai (II) sifatida ishlash va axborot qabul qiluvchi (PI) sifatida ishlash. Shu tarzda asboblar ishi dastur bo‘yicha boshqariladi. Dastur bo‘yicha boshqariluvchi asboblarning interfeys qismlari ikki xil ko‘rinishda bajariladi:
— asbobning orqa panelida standart raz’yom o ‘rnatilgan, asbobning ichida tarkibiy qismi sifati ishlangan va konstruktiv o ‘rnatilgan sxema ko‘rinishida (bu xil ko‘rinish amaldagi xalqaro andazalarga muvofiq ishlab chiqarilayotgan yangi asboblarda qo’llaniladi);
— yalpi ishlab chiqarilayotgan yoki chiqish signali kod ko‘rinishidagi, ilgari ishlab chiqarilgan qurilmalarga ulanadigan, alohida ishlangan modullar ko‘rinishida. O’lchov qurilmalarining interfeys qismi magistraliga ulanganda kodlangan adres beriladi.
Magistralda m aium vazifani bajaruvchi bir qancha chiziqlar interfeys shinasiga birlashtirilgan, xususan, m aium otlar shinasi, sinxronlashtirish