Zamonaviy qurilish materiallari va konstruksiyalari

 
 
Avtoklav g‘ovak betonlardan mahsulot ishlab chiqarish usulidan 
foydalanildi 
Bunday mahsulotlarning asosiy xususiyati – bu ularni avtoklavlarda 
issiklik va namlik bilan qayta ishlashdir, bu esa quyidagilarga imkon 
beradi:
1) avtoklavlarda bog‘lovchi moddalarning qotish jarayonini sezilarli 
darajada tezlatish natijasida, ishlab chiqarish sikli davomiyligini 
qisqartirish; 
2) sementni ohak bilan qisman almashtirish, hamda maydalangan 
kvarsli qum yoki boshka qumtuproqli materiallarni qo‘shish yo‘li bilan 
sement sarfini kamaytirish; 

---

61 
3) mahsulotlardagi darzlarni qo‘shimchalarni qo‘llash va cho‘kish 
xollarini kamaytirish yo‘li bilan yo‘qotish; 
4) mahsulotlar sifatini oshirish.
Xozirgi vaqtda avtoklav g‘ovak betonlarning asosiy turlari – bu 
gazbeton va gazsilikat, g‘ovak beton va g‘ovak silikat. 
Kelgusida 
g‘ovak 
beton 
mahsulotlarni 
ishlab 
chiqarishni 
kengaytirish asosan gazsilikat va g‘ovak silikatli mahsulotlar ishlab 
chiqarish hisobiga amalga oshiriladi. 
Bu tur g‘ovak betonlar ishlab chiqarish texnologiyasi ko‘pgina 
o‘xshash tomonlari bo‘lsa ham, lekin ularda farqlar ham bor. 
Gazsilikat va g‘ovak silikat texnologiyasi gazbeton va g‘ovak beton 
texnologiyasidan bir muncha murakkabdir. 
Gaz hosil qilish usuli bilan portlandsement va ohak qo‘llab, 
avtoklav g‘ovak betonlar, ya’ni gazbeton va gazsilikat tayyorlanadi. 
Gazmagnezit va gazgips sanoat masshtabida ishlab chiqarilmaydi. 
Gazbeton massasini olishning asosiy shartlari. Gazbeton olishda 
g‘ovak hosil qilish jarayoni mohiyati – sement gidratatsiyasida sementli 
qorishmalardan ajralib chiquvchi kalsiy gidrooksidi bilan alyuminiyning 
o‘zaro harakatidan tashkil topgan. 
Sement hamiri yoki qorishmadagi gaz ajralib chiqish va ushlanib 
qolishning fizik-kimyoviy shartlari murakkabligi bilan farqlanadi. Bu 
jarayonlar tezligi va to‘liqligi gaz hosil qiluvchini dispersligi, uning yuza 
holati, muhit harorati, muhitdagi vodorod ionlar (rN) konsentratsiyasi 
bilan aniqlanadi. 
Yuqori g‘ovak va yetarlicha mustahkam gazbeton olishning muhim 
texnologik omili – sement hamiri yoki qorishmada gaz ajralib chiqishi va 
gaz ushlanib qolishi jarayonlari uchun optimal sharoitlarni yaratishdir. 
Bunda asosiy masala – gaz ajralib chiqishi reaktsiyasi tezligi
3Ca(OH)
2
+2Al+6H
2
O=3CaO·Al
2
O
3
·6H
2
O+3H
2
↑ va bog‘lovchi hamiri 
yoki qorishma qovushqoqligini oshirish tezligi o‘rtasidagi moslikni 
ta’minlashdir. Gaz ajralib chiqishi qorishmaning qotishi boshlanguncha 
tugashi kerak.