Zamonaviy iqtisodiy


2. Ayirboshlash tenglamasi



Download 0,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/88
Sana29.12.2021
Hajmi0,68 Mb.
#74902
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   88
Bog'liq
Zamonaviy iqtisodiy talimotlar a3c88

 
 
37


2. Ayirboshlash tenglamasi 
 
M. Fridmen kontseptsiyasi garchi o’ziga xosligi bilan ajralib tursa 
ham, u pulning miqdoriy nazariyasiga asoslanadi. Pulning miqdoriy 
nazariyasiga ko’ra, pul miqdori bilan baholar darajasi o’rtasida bevosita 
bog’liqlik mavjud, baholar muomaladagi pul miqdori bilan aniqlanadi, 
pulning sotib olish qobiliyati esa baho darajasiga bog’liq. Pul massasi 
ko’paysa, baholar o’sadi, va aksincha, pul massasi kamaysa, baholar 
pasayadi, ya’ni boshqa barcha sharoitlar bir xil  bo’lganda tovarlarning 
baholari pul miqdori-ga mutanosib tarzda o’zgaradi. 
Tovar aylanishini ta’minlovchi naqd pul taxminan bir yil-lik 
daromadning o’ndan bir qismini tashkil etadi, deb faraz qilaylik. 
Boshqacha aytganda, pul yiliga o’n marta aylanadi. Pul bir yilda 10 
marta aylansa, unda misol uchun 10 mln. so’mlik bir yillik daromadni 
(mahsulotni) sotish uchun muomalada 1 mln. so’m bo’lishi kerak. Agar 
muomaladagi pul miqdori 1 mln. so’mdan 2 mln. so’mga ortsa, unda 
(boshqa shartlar o’zgarmagan holda) baholar ham ikki barobar oshadi. 
Bunday bog’liqlik, ya’ni muomaladagi pulning miqdori bilan 
mamlakat doirasida sotilgan tovar va xizmatlarning umumiy miqdori 
o’rtasidagi bog’liqlik Irving Fisherning ayirboshlash tenglamasida 
ifodalanadi:  
 
M • V = P • Q 
 
bu erda, M – pul miqdori; V – muomaladagi pulning aylanish tezligi; R 
– baholar darajasi; Q – ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarning 
miqdori. 
Tenglamaning chap tomonidagi M • V jami ishlab chiqarilgan 
tovarni sotib olishga ketgan xaridorlarning umumiy sarflarini va pulning 
aylanish tezligini bildirsa, o’ng tomonidagi P • Q esa, ushbu 
ayirboshlanadigan tovarlar miqdori va baholar darajasini bildirdi. Agar 
M • V bir yilda ishlab chiqarilgan tayyor mahsulotlarga sarflangan 
umumiy xarajatlar bo’lsa, unda u nominal sof milliy mahsulotga (SMM) 
teng bo’lishi kerak, ya’ni SMM = P • Q. 
Ayirboshlash tenglamasi funktsional bog’liqliklarni ancha aniq 
tasavvur etishga imkon beradi. Agar pul massasi ortsa yo (R) baholar, yo 
(Q) ishlab chiqarish miqdori o’zgaradi. 
Klassiklar muomaladagi pulning aylanish tezligi (V) , va ishlab 
chiqarilgan mahsulotlar miqdori (Q) pul massasi (M) o’zga-rishiga 
bog’liq emas deb hisoblaganlar. Ularning fikriga ko’ra, ishlab 
 
38


chiqarishning real miqdori davlatning mehnat resurslari holati bilan, 
ishlab chiqarish  quvvatlari bilan aniqlanadi, pul-ning aylanish tezligi 
esa ishchilarga har yili to’lanadigan ish haqi miqdoriga o’xshash omillar 
bilan ifodalanadi. 
Monetaristlar juda ko’p amaliy materiallarga asoslangan  holda (bu 
haqida yuqorida aytib o’tildi) pul taklifi nominal SMM ishlab 
chiqarishda hal qiluvchi omil hisoblanadi, deb xulosa qiladilar.  
 

Download 0,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish