Zahiriddin muhammad bobur nomidagi

          

 

 

 

 

 

 

 

---

6 

 

                                                   KIRISH 

       Mavzuning  dolzarbligi.  Kimyo  fanida  kimyoviy  kinetika  va  kimyoviy 

reaksiyalarning  tezligi  mavzusiga  kam  vaqt  ajratilgan.  O’quvchi  bu  mavzuni     

o’rganishi uchun avvalo fizika fanida o’rgangan tezlik mavzusini esga olishi zarur     

bo’ladi.  Fizikada  tezlik  vaqt  birligi  ichiga  bosib  o’tilgan  yo’ldan  iborat 

bo’lganligini  o’quvchi  yaqqol  tassavvur  qila  oladi,  lekin  kimyo  fanida  reasiya 

tezligini  o’rganishda  moddalar  ma’lum  vaqt  ichida  xech  qanday  masofani  bosib 

o’tmaydilar.  Aksincha,  moddalar  konsentratsiyasida  o’zgarishlar  sodir  bo’ladi. 

Buni ko’z bilan ko’rib bo’lmagani uchun o’quvchi tassavvur qilishi qiyin. Shuning 

uchun,  kimyoviy  tajribalarni  amalga  oshirilishi  natijasida  rang  o’zgarishi,  ya’ni 

modda  konsentratsiyasini  kamayishini  rang  intensivligini  kamayishi  hisobiga 

tassavvur hosil qilish mumkin. 

     Shuning  uchun  ushbu  mavzuni  o’quvchilar  ongiga  singdirish  o’qituvchidan 

katta  mas’uliyat  va  tajriba  talab  etiladi.  Buning  uchun  o’qituvchi  mavzuga  mos 

bo’lgan  va  o’quvchilarni  faollashtiradigan  metodlardan  foydalanishi  maqsadga 

muvofiqdir. 

     Ma’lumki, har qanday  kimyoviy  hodisa natijasida bir modda boshqa moddaga 

aylanadi. Bu  ma’lum  vaqt mobaynida dastlabki  modda  miqdorining kamayishi  va 

yangi  hosil  bo’layotgan  modda  miqdorining  ortib  borishi  bilan  ro’y  beradi,  ya’ni 

har  bir  reaksiya  ma’lum  tezlik  bilan  boradi.  Ushbu  mulohazadan  kelib  chiqib 

kimyoviy reaksiya tezligiga baho beraylik.