Zagotovka turini tanlash va uni olish tayorlash usullarini aniqlash

Марка:
35
Классификация:	Сталь конструкционная углеродистая качественная
Применение:	зубчатые колеса, прокатные валки, штоки, тяжелонагруженные валы, оси, бандажи, малонагруженные пружины и рессоры, лемехи, пальцы звеньев гусениц, муфты сцепления коробок передач, корпуса форсунок и другие детали, работающие на трение

CT 35 ning kimyoviy tarkibi (GOST 1050-88)

C	Si	Mn	Ni	S	Cr	P	Cu	As
0.32-0.4	0,17-0,37	0,5-0,8	0,25	0,04	0,25	0,035	0.25	0.8

CT 35 ning mexanik xossalari. Т=20 °С

Сортамент	Размер	Напр.	sв	sT	d5	y	KCU	Термообр
Поковка	200	Прод	600	760	13	29	226	нормализация
Поковка	300	Прод	560	735	14	29	212	нормализация

Твердость материала 35 нормализованного

HB 10 ^-1 = 265 МПа

CT 35 fizikaviy xossalari

T	E 10^- 5	a 10^6	L	r	C	R 10^9
20	2.06			7826
100	1.97	12	49	7804	469	251
200	1.87	12.9	49	7771	490	321
300	1.56	13.6	47	7737	511	408
400	1.68	14.2	44	7700	532	511
500		14.6	41	7662	553	629
600		15	38	7623	578	759
700		15.2	35	7583	611	922
800		12.7	29	7600	708	1112
900		13.9	28	7549	699	1156

Технологические свойства стали 35

Свариваемость:	трудносвариваемая
Флокеночувствительность:	малочувствительна
Склонность к отпускной хрупкости:	не склонна

Температура критических точек стали 35

Ac1 = 730, Ac3(Acm) = 810, Ar3(Arcm) = 796, Ar1 = 680, Mn = 360

2.2 Ishlab chiqarish turini tanlash.

Har bir mashinasozlik korxonasi bir yil davomida ishlab chiqarishga kerak bo’lgan mahsulot va zaxira qismlarining malumotiga ega. Bu malumot ishlab chiqarish dasturi deb ataladi va unda malumotni turi, soni, o’lchami va materiali to’g’risida ham yetarlicha axborot bor. Korxonaning umumiy ishlab chiqarish dasturiga asosan sexlar bo’yicha ishlab chiqarish dasturi tuziladi. Har bir mahsulot umumiy ko’rinishining chizmasi, detallarning ishchi chizmasi, yig’uv chizma, spetsifikatsiyalar va texnik talablar bilan boyitiladi.

Ishlab chiqarish dasturining xajmi, mahsulot tasnifi, jarayonning texnik va iqtisodiy shartlariga asosan shartli ravishda uchta ishlab chiqarish turi mavjud: donali, seriyali, yalpi. Har bir ishlab chiqarish turi o’ziga xos tashkiliy shaklga ega. Shuni aytish kerakki, bitta korxonada xar-hil ishlab chiqarish turlari bo’lishi mumkin.
Ishlab chiqarish turi va unga to’g’ri keladigan ishni tashkil qilish shakli tehnologik jarayonni tasnifini ҳamda uning tuzilishini aniqlaydi. Shuning uchun ham ishlab chiqarish turini aniqlash detalga mexanik ishlov berish tehnologik jarayonni loyixalashni boshlang’ich asosiy bosqichidir. Ishlab chiqarish turini jadvallar usuli bilan aniqlaganda detalning og’irligi va yillik ishlab chiqarish dasturi talab qilinadi. Berilgan yillik dasturga asosan ishlab chiqarish qadamini quyidagi ifoda yordamida hisoblanadi.
daq/dona
Bu yerda:
dastgohlarni bir yillik haqiqiy ishlash vaqti fondi;
N=8568 dona yillik ishlab chiqarish dasturi.
Bo’limdagi ish tartibi 2 smenali. O’rta seriyali ishlab chiqaruvda detallarni partiyalarga bo’lib ishlov berish sababli partiyadagi detallar sonini hisoblab topish talab qilinadi.
dona
bu yerda:
a=3,6,12,24 kun partiyadagi detallarni ishlov berishga kiritilish davri;
F=254 kun bir yildagi ishchi kunlar soni


III. Texnologik qism.

3.1 Zagotovka turini tanlash va uni olish tayorlash usullarini aniqlash.

Zagotovkalar toza va xomaki zagotovkalarga bo’linadi. Toza zagotovka deganda tayorlangandan keyin kesib ishlanmaydigan, o’lchamlari va tozaligi tayyor detal chizmasida ko’rsatilgan o’lcham va tozalikka to’g’ri keladigan zagotovkalar tushuniladi. Xomaki zagotovkalar chizma talablariga muvofiq keladigan o’lcham, aniqlik va tozalikdagi detal hosil qilish maqsadida qo’yim kesib olish uchun mexanik ishlanish zarur bo’lgan zagotovkalardir.

Mashina detallari uchun zagotovkalar asosan quyidagi usullar bilan tayyorlanadi:

1. 
   qora va rangli metallardan quyish yo’li bilan;
   
2. 
   bosim bilan ishlash (bolg’alash va shtamplash) orqali;
   
3. 
   qora va rangli metallar prokatidan;
   
4. 
   metallokeramikadan (kukun metallurgiyasi yo’li bilan);
   
5. 
   payvandlash–zagotovka qismlarini bir butun qilib ulash yo’li bilan;
   
6. 
   metallmas materiallardan (plastik massalar va boshqalardan).
   

Zagotovka olish usulini tanlash, detalni o’lcham va materiali, ishchi vazifasi, uni tayyorlashga texnik talablar, yillik dastur va umumiy tuzilishi kabi omillar belgilab beradi. Bu masalani xal qilishda zagotovka o’lchami va tuzilishi detalni o’lcham va tuzilishiga maksimal yaqin bo’lishini taminlash kerak. Lekin shuni unutmaslik kerakki, zagotovka aniqligini oshirish va tuzilishini murakkablashtirish uni tannarxini oshishiga olib keladi. Shuning uchun ham zagotovka olishni optimal usuli qilib, zagotovka tannarxi kam bo’lgandagi usuli hisoblanadi.
Detalimiz ” Prutok“ deb nomlanadi.Uning materiali Po’lat 50 GOST 1050-88,

3.2. Detal yuzalariga mexanik ishlov berish rejasini tuzish

Operatsiya №	O’timlar №	Operatsiya nomi va o’tishlar mazmuni	Dastgoh nomi va turi	Moslama	Kesuvchi asbob
005		Tokarlik operatsiyasi A o’rnatish B yon yuza kesilsin. A yuza ∅70 L=25 mm uzunlikda yo'nilsin. A yuzada 2x45^0 bo’lgan faska ochilsin. B o’rnatish D yon yuza kesilsin E markaziy yuzada ∅80 L=12.5 mm teshik yo’nib kengayrirish. E markaziy yuzada 2x45^0 bo’lgan faska ochilsin.	16K30		T15K6
010		C o’rnarish C yuza ∅70H7 L=12.5 mm masofada jilvirlansin.
015		Frezalash opertsiyasi C yuzaga m=4 z=25 ta tishlar frezalansin.	6H12ПБ

3.3 Ikkita turli ko’rinishdagi yuzalarga qo’yim miqdorini xisoblash.


005 operatsiya berilgan detalda C yuzani ∅=107 mm l=18 mm uzunlikda qora tokarlik mexanik ishlov berish ketmaketligiga asosan qo’yimlar miqdorini va oraliq chegaraviy o’lchamlarni xisoblaymiz. Detalimiz “Chervyak tishl g’ildirak” deb nomlanadi. Uning materiali Po’lat 35 GOST 1050-88, o’rta seriali ishlab chiqarish sharoitida ishlab chiqariladi.

Zagatovka : R_z=300 T=300 ([2] 63 bet,4/3 tab)

Qora : R_z=50 T=50
Toza : R_z=30 T=30

Qo’yimning yuzalarini xisoblashda:

2Z_min = 2(Rz_i-1 + T_i-1 + ) ([2] 62 bet,4.2 tab)
Berilgan zagatofkamiz uchun fazoviy chetlanishlarning umumiy qiymati quydagi formula bilan aniqlanadi.


= Δ_k*D=0.6*107=64.4 mm

O’rnarishda xosil bo’lgan xatoliklarni aniqlaymiz

_{Bu yerda}



= 90 mkm
=80 mkm
_{U xolda:}

Jadvalda kiritilgan qiymatlarga asosan oraliq o’tishlardan minimal qoyim qiymatlarini quydagi formuladan foydalanib xisoblaymiz:

2Z_min = 2(300 + 300 + ) =1440.8 mm
2Z_min = 2(50 + 50 + ) =440.8 mm
2Z_min = 2(30 + 30 + ) =360.8 mm

Zagatofka 2Z_min =1.4408 mm

Qora 2Z_min =0.4408 mm
Toza 2Z_min =0.3608 mm

Zagatofka 𝛿 =140 mkm

Qora 𝛿 =350 mkm
Toza 𝛿 =870 mkm
Jilvirlash 𝛿=1400 mkm
Xisobiy o’lchamni topamiz

D_x1=107-0.3608=106.6392 mm

D_x2=106.6392-0.4408=106.1914 mm
D_x3=106.1914-1.4408=104.7576 mm

D_min4=107-1.4=105.6 mm

D_max4=107+0=107 mm

D_min3=106.6392-0.87=105.7692 mm

D_max3=106.6392+0=106.6392 mm

D_min2=106.1914 -0.350=105.8484 mm

D_max2=106.1914 +0=106.1914 mm

D_min1=104.7576 -0.14=104.6176 mm

D_max1=104.7576 +0=104.7576 mm

Qo’yimlarni chegaraviy miqdorlari:

107-104.6176 =2.3824 mm

105.6 -104.7576 =0.8424 mm

Tekshirish :

2Z^pr _max -2Z^pr_min=𝛿_z+𝛿_T

23824 -8424=1400+140

Xisob to’g’ri bajarilgan.

Berilgan detalda C yuzani ∅=117 mm l=9 mm uzunlikda qora tokarlik mexanik ishlov berish ketmaketligiga asosan qo’yimlar miqdorini va oraliq chegaraviy o’lchamlarni xisoblaymiz. Detalimiz “Chervyak tishl g’ildirak” deb nomlanadi. Uning materiali Po’lat 35 GOST 1050-88, o’rta seriali ishlab chiqarish sharoitida ishlab chiqariladi.

Zagatovka : R_z=300 T=300 ([2] 63 bet,4/3 tab)
Qora : R_z=50 T=50
Toza : R_z=30 T=30

Qo’yimning yuzalarini xisoblashda:

2Z_min = 2(Rz_i-1 + T_i-1 + ) ([2] 62 bet,4.2 tab)
Berilgan zagatofkamiz uchun fazoviy chetlanishlarning umumiy qiymati quydagi formula bilan aniqlanadi.


= Δ_k*D=0.6*117=71 mm

O’rnarishda xosil bo’lgan xatoliklarni aniqlaymiz

_{Bu yerda}



= 90 mkm
=80 mkm
_{U xolda:}

Jadvalda kiritilgan qiymatlarga asosan oraliq o’tishlardan minimal qoyim qiymatlarini quydagi formuladan foydalanib xisoblaymiz:

2Z_min = 2(300 + 300 + ) =1440.8 mm
2Z_min = 2(50 + 50 + ) =440.8 mm
2Z_min = 2(30 + 30 + ) =360.8 mm

Zagatofka 2Z_min =1.4408 mm

Qora 2Z_min =0.4408 mm
Toza 2Z_min =0.3608 mm

Zagatofka 𝛿 =140 mkm

Qora 𝛿 =350 mkm
Toza 𝛿 =870 mkm
Jilvirlash 𝛿=1400 mkm
Xisobiy o’lchamni topamiz

D_x1=117-0.3608=116.6392 mm

D_x2=116.6392-0.4408=116.1914 mm
D_x3=116.1914-1.4408=114.7576 mm

D_min4=117-1.4=115.6 mm

D_max4=117+0=117 mm

D_min3=116.6392-0.87=115.7692 mm

D_max3=116.6392+0=116.6392 mm

D_min2=116.1914 -0.350=115.8484 mm

D_max2=116.1914 +0=116.1914 mm

D_min1=114.7576 -0.14=114.6176 mm

D_max1=114.7576 +0=114.7576 mm

Qo’yimlarni chegaraviy miqdorlari:

117-114.6176 =2.3824 mm

115.6 -114.7576 =0.8424 mm

Tekshirish :

2Z^pr _max -2Z^pr_min=𝛿_z+𝛿_T

23824 -8424=1400+140

Xisob to’g’ri bajarilgan.