Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

Xatto aynan yozib olingan og‘zaki nutq ham matn hisoblanmaydi.
Matn - ongli ravishda tuzilgan nutq ijodchiligining natijasi, nutqiy
asar.
Suhbatdoshning nutqini ifoda etuvchi matnni tuzish muallif
adabiy faoliyatining alohida turidir. Agar matnda so‘zlashuv nut-
qiga oid unsurlar qoladigan bo‘Isa, ular albatta, materialning dalil-
langanligini, ishonarliligini va o ‘quvchiga hissiy ta’simi saqlashga
xizmat qilishi kerak. Bunga faqat umumiy mulohazaga ko‘ra va
shunda ham matnga qunt bilan ishlov berilgan bo‘lsagina erishish
mumkin. Quyidagi ikki parchaga e ’tibor beraylik:
-
Siz meni qanday tanigan bo ‘lsangiz-bo ‘lingiz, men о ‘shandog ‘
kishining о ‘g'lit - dedi bek. - Men bilan otam siz bilan qushbegiga
bir necha turli bo ‘lib tanilsakda, о 'z vijdonimiz oldida bir turligina-
durmiz! Shuning uchun siz tilagan tarafingizga hukm qilingizda,
buyrug "mgizni beraveringiz!
Ushbu parcha “0 ‘tgan kunlar” asaridagi faqat bitta personajga,
ya’ni Otabekka tegishli, boshqa biron-bir personaj nutqida uchra-
maydi. Qo‘lyozmani baholashda, albatta, so‘zlovchi nutqiga xos
unsurlarga alohida e’tibor berish kerak, garchi ular adabiy til
talaffuziga to‘g ‘ri kelmasa-da! Chunki ayni shu unsurlar obrazli-
likni ta’minlaydi. Qo‘lyozmani baholovchi uni xis etishi lozim.
Amaliy faoliyatida yozib olingan og‘zaki nutqni, masalan,
intervyuni e’lon qilish uchun matbuotga berishda, matnga ishlov
80

---

berishga to‘g‘ri keladi. Bunday paytda yozma nutqning og‘zaki
nutqdan farqli jihatlarini bilish zarurdir. Xususan, shunday
nashrlaming mualliflari bir-biridan farq qiluvchi tavsiyalar