Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

bir-biri bilan fikriy uyg‘unligini ta’minlaydigandek. Lekin go ‘sht
nimaga ко ‘ra tanlanidi, degan savol tug‘iladi. Har ikki jumladagi
fikrlar uyg‘unligi talabi bo‘yicha shunga ко ‘ra birikmasi mantiqiga
asosan ham nonga ко ‘ra, ham nonning mahziga ко ‘ra tanlanishi
lozim bo‘ladi. Lekin tahrir mantiqiga, mantiqiy fikrlash qoidasiga
to‘g‘ri kelmaydi. Har ikki jumladan anglanayotgan fikr bir-biriga
mantiqan uyg‘un emas, garchi, ham bog‘lovchisi tufayli ma’nan
uyg‘undek tuyulsa-da.
Endi uchinchi jumlaga kelsak, u o‘zidan oldingi ikki jumladan
mutlaqo mustaqil, matn umumiy mazmuniga ko‘ra ayrim fikmi
ifoda etadi. Demak u xat boshi (abzas) dan yozilishi iozim.
Matn bilan to‘liq tanishilsa, unda mijozi sovuq kishilarga
faqat qish oylarida emas, balki boshqa fasllarda ham amal qilishi
lozim bo‘lgan maslahatlar yo‘q emas. Demak, sarlavha mantiqan
to‘g‘ri tanlanmagan. Matndagi fikmi mustahkamlash, shuningdek
ta’sirchanligini oshirishga xizmat qilishi lozim bo‘lgan tasvir ham
matn mazmuniga mos emas.
Surat mijozi sovuq kishinikimi? Uni qanday bilish mumkin?
Bumiga ro‘molcha tutib turishdimi?
Aslida surat tumov odamniki. Mijozi issiq ham tumov bo‘lishi
mumkin-ku! Bunda surat bilan matn mantiqan mutanosib emasligi
yaqqol seziladi. Ana shunday tahlilgina qo‘lyozmani to‘laqonli
baholash imkonini beradi.
Muharrir xamon qo‘lyozmani baholar ekan matnni mustahkam-
lovchi usullardan yaxshi xabardor bo‘lishi, bunday vositalar aniq,
79

---

mantiqan matn mazmuniga mos bo‘lishi lozim.
Yozma nutq nutqiy faoliyatning eng aniq va ochiq-oydin turi.