Z. T. Nishanova, N. G. Kamilova, D. U. Abdullayeva, M. X. Xolnazarova

18.6.  Yetuklik  davrida  psixofiziologik va bilish jarayonlarining

rivojlanishi

Psixik  funksiyalar  rivojlanish  mexanizmlarida  quyidagi  xu- 

susiyatlar aniqlandi:

422

---

— Psixofiziologik funksiyalar rivojlanishi ikki fazali xarakterga 

ega.  Birinchi bosqich  -   funksiyalar  taraqqiyotida frontal  rivojla­

nish bolib  — tugllgandan ilk yoki o‘rta yetuklikkacha kuzatiladi. 

Ikkinchi  bosqich  — psixofiziologik  funksiyalarning  ixtisoslashu- 

vi — 26 yoshdan keyin faolroq namoyon bola boshlaydi.  30 yosh- 

da ixtisoslashuv hayotiy tajribaning egallanishi va kasbiy mahorat 

evaziga ustunlik qiladi.

—  Yetuk  insonning  psixologik  va  psixofiziologik  rivojlanishi 

qarama-qarshi  va  murakkab  strukturaga  ega  bolib,  bilish  qo­

biliyati  va  alohida  funksiyalar  funksional  darajasining  susayishi, 

barqarorlashishi va kuchayishi jarayonlarining  almashishini  (bir- 

galikda  kelishini)  kuzatish  mumkin.  Aniqlangan  qonuniyat  ney- 

rodinamik,  psixomotor xarakteristikalarga  verbal va  noverbal in­

tellekt,  xotira kabi oliy psixik funksiyalarga xosdir.

— Rivojlanishning geteroxronligi  (bir xilda kechmasligi)  — in­

sonning  individ,  shaxs  va  faoliyat  subyekti  sifatida  yutuqlari  va 

rivojlanish darajasi mos kelmaydi.