Z. T. Nishanova, N. G. Kamilova, D. U. Abdullayeva, M. X. Xolnazarova

Mavzuni  mustahkamlash  uchun  nazorat  savollari:

1

.  0 ‘smirlik davrining asosiy psixik xususiyatlari.

2

.  0 ‘smirlik davridagi yetakchi  faoliyat turi.

3.  0 ‘quv  faoliyatining  qayta  tuzilishi hamda  o‘smirdagi bilish 

jarayonlarining  rivojlanishi.

4.  0 ‘smirlik davri krizisi,  sabablari va  namoyon bolishi.

5.  «Tarbiyasi  qiyin»  o‘smir  xulq-atvoridagi  salbiy  xususiyatlar 

va  ularga psixologik yondashuv.

6

.  0 ‘smirlik yoshida individual yondashuv.

Mavzuni  mustahkamlash  uchun  test  savollari:

1

.  0 ‘smirlik  yoshiga  olishda  yuzaga  keladigan  asosiy  qayta 

shakllanish nimalardan  iborat?

a)  bolaning  tasavvurlari  o‘z  bolaligi  haqida  emas,  balki  o‘zi- 

ning katta bolganligini his  etishidan;

b)  begativizm,  janjallik  holatlari,  o‘zini  bola  deb  hisoblashni 

istamasligida;

*c)  mustaqillikka  intilish,  tevarak-atrofdagilarga nisbatan tan- 

qidiy munosabatlarda bolishida;

d)  bilish jarayonlari rivojlanishining  sekinlashishida.

2

.  0 ‘smirlar bilan kattalar o‘rtasidagi nizolarning kelib chiqish 

sabablari nimalarda  aks etadi?

a) 

ota-onalarning  o‘smirlarni  «kattalashish»  darajasini  og‘ir 

kechirishlarida;

366

---

*b)  kattalarda  o‘smirlarga  nisbatan  bo‘ladigan  munosabatlar 

kichkina bolaga bo‘lgan munosabatdek saqlanib  qolishida;

c)  o‘smirlarning moddiy tomondan kattalarga butunlay bogliq 

bolib turishida;

d)  bilish jarayonlari rivojlanishining  sekinlashishida.

3.  0 ‘smirlik yoshida  o‘zaro  munosabatlarning xususiyatlari va 

«tanglik»  davrining kechishi  nima bilan  aniqlanadi?

*a)  o‘smirning ijtimoiy mavqeyi kattalar olamiga olishi bilan;

b)  o‘smir  organizmida  anatomik-fiziologik  o‘zgarishlarning 

xarakteri bilan;

c)  o‘smirda  o‘qish  motivlarining  asta-sekin  tarkib  topishi  bi­

lan;

d)  bilish jarayonlari rivojlanishining  sekinlashishida.

4.  0 ‘smirlik davrida aqliy rivojlanish nimalarda  aks etadi?

a)  nutqning  faollashuvi,  dunyoqarashning  o‘sishida;

b)  bilish jarayonlari rivojlanishining jadallashishida;

*c)  barcha javoblar to‘g‘ri;

d)  bilish jarayonlari  rivojlanishining sekinlashishida.

5.  «Tarbiyasi  qiyin»  o‘smirlarni  keltirib  chiqaruvchi  sabablarni 

aniqlang.

a) shaxsning psixik o‘sishidagi kamchiliklar, irodaning bo‘shli-

gi;

*b)  shaxsning biologik nuqsonlari,  shaxs tarbiyasidagi nuqson- 

lar,  psixik kamolotidagi,  maktab  ta’limi va tarbiyasidagi  kamchi­

liklar,  maktabdan  tashqari  muhitdagi nuqsonlar;

c)  silaviy  nizolar,  oilada  pedagogik-psixologik  bilimlarning 

yetishmasligi va tengqurlarining ta’siri;

d)  bilish jarayonlari  rivojlanishining jadallashishida.

367

---