Z. T. M s h m o V a

0 ‘zini-o‘zi  reklama  qilishning  ikkinchi  bosqichi  —  kichik 
va  o‘rta,  katta  sinf  o‘quvchilari  bilan  uchrashib  psixologiya 
haqida  ommaviy  shaklda  suhbat  o‘tkazish  zarur.
76

---

Psixologiya  haqida  hikoyalar  o ‘quvchilar  individual 
xususiyatlarini  hisobga  olgan  holda  tashkil  etish  kerak, 
masalan,  boshlang4 ich  sinf o ‘quvchilarida  ko‘rish  illyuziyalari 
yoki guruhiy suggestiya fakti mavjudligini isbotlovchi tajribalarni 
o‘tkazish mumkin.
Psixologning boshlang‘ich sinf o‘quvchilari bilan psixologiya 
haqida  suhbatlashishidan  asosiy  maqsadi  bolalarda  psixologi­
yaga  umumiy  qiziqish  uyg4otishi  zarur.  Psixologik  suhbatlar 
birinchi  sinflarda  15  —  20  daqiqa,  uchinchi  sinflarda  35  —  40 
daqiqa  o ‘tkazilishi  maqsadga  muvofiq.  Psixologik  suhbatlar 
e’tibomi  tortadigan,  qiziqarli,  ko‘rgazmali  bo‘lishi  lozim.
0 ‘rta  va  yuqori  sinflarda  psixologiya  haqida  suhbatlar 
butunlay  boshqacha  o ‘tkazish  maqsadga  muvofiq.  0 ‘smir  va 
o'spirinlar bilan muloqotda quyidagilarga e’tibor berish kerak.
Psixolog  o‘smir va  o‘spirinlarga ularning  qiyinchiliklari va 
muammolarini  hal  qilishda  qanday  yordam  ko‘rsatish  mum- 
kinligi  haqida  to‘Hq  gapirib  berishi  zarur.  Psixolog  yoshlarda 
o‘ziga  ishonch  hosil  qilishda  har  qanday  holatda  ham  erkin 
muloqot qilishga o‘rgatishda xatarli vaziyatlarda qo‘rqinch hissini 
engish  o ‘qituvchilar,  o ta -o n a la r  ham da  d o ‘stlari  bilan 
munosabatlami yaxshilashda yordam berishi mumkinligini aytadi.
Ikki  har  xil  kasblar  —  psixolog  va  psixiatriya  kabi 
kasblarning  farqi  haqida  maxsus  to ‘xtalish  zarur.  Odatda 
maktablarda va hayotda odamlar psixiatr bu psixolog,  psixolog 
bu  psixiatr  deb  hisoblashadi.
Maktabning  hamma  sinflarida,  ayniqsa  o ‘rta  va  yuqori 
sinflarda psixolog normal bolalar bilan ishlashda,  psixiatr bo‘lsa 
og‘ir  kulfatni  boshdan  kechirgan  insonlarga  yordam  beradi, 
kasal  insonlarga  yordam  beradi,  kasal  insonlami  davolaydi.
Bolalar  sizdan  «Psixoterapevt  kim,  u  psixologdan  nimasi 
bilan  farq  qiladi?»,  «Nevropatolog  va  ekstrasens  kim,  psixo­
logdan  nimasi  bilan  farq  qiladi?»  kabi  savollarni  berishlari 
mumkin.  Bunday savollarga javob  berishga tayyor turing.
0 ‘smir  va  o ‘spirinlarda  insonlaming  kundalik  hayotidagi 
maxsus faktlami hikoya qilib berib, psixologiyaga qiziqtirishlarini 
orttirishlari  mumkin.  Bundan  tashqari  «o‘yin  testlaridan» 
foydalanib  ham  psixologiyaga  qiziqishini  orttirish  mumkin.
77

---

Bolalarga  « 0 ‘zingizni  boshqara  olasizmi»,  «Balki  noyob 
odamdirsiz»  kabi  testlar  doim  qiziq.
0 ‘smir  va  o ‘spirinlar  bilan  psixologik  suhbatlarni  ularni 
individual maslahatga taklif qilish bilan tugallash zarur. Psixolog 
doimo  ota-onalar  majlislarida  ishtirok  etadi.  Psixolog  ota- 
onalar  bilan  suhbatda  psixologning  maktabdagi  vazifasi  ni- 
madan  iboratligi  bilan  tanishtiradi.