Z. T. Karabayeva


 Ta’sir  etish  vaqti  va  zaharlanish



Download 5,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/178
Sana31.12.2021
Hajmi5,6 Mb.
#278279
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   178
Bog'liq
toksikologiya

7.2.  Ta’sir  etish  vaqti  va  zaharlanish 
 
Prenatal  toksikologiya  boshqa  kimyoviy  hodisalarga  nisbatan  qiyosiy 
tushunchalarni  qo‘llaydi:  birinchidan,  ona  qornidagi  homilaga  yetib  boradigan 
zaharli modda asosiy faktor hisoblanib, u butun salbiy ta’sirning ko‘lamini aniqlab 
beradi.    Ikkinchidan,    kimyoviy  moddaning  molekulalar  bilan  birikishi,  ular 
qanday natijalarga olib kelishini keng ko‘lamda o‘ylashga  undaydi. Uchinchidan, 
ona  va  homila  genotiplari  kuchli  prenatal  zaharlanishga  sabab  bo‘ladi. 
Zaharlanishni  yetuk  organizmning  zaharlanishga  qarshu  kurashidan  farqlovchi 
asosiy  g‘oyasi  shuki   - zaharlanish darajasini aniqlash davri turli organizmlarga 
bir  xil  ta’sir  o‘tkazadi.  Odatda,  organizmning  faol  rivojlanayotgan  turli  tizimlari 
yoki tananing asosiy qismlari nurlanish paytida katta zazar ko‘radi. 
Yetuk  organizmlarda  esa  bu  zaharlanish  boshqacha  kechadi:  masalan, 
parasetamolning  yuqori  dozasi  zaharlangan  shaxs  yosh,  o‘rta  yoshli  yoki  qari 
bemor bo‘lishidan qat’iy nazar unda jigar zaharlanishiga olib keladi.  
Bu zaharlanishning turli yosh vakillari orasida qay darajada namoyon bo‘lishi bir-
biridan  farq  qilsa ham,  jigar  zaharlanishining  keyingi    ko‘rinishlari  hammada  bir 
xil natija bilan tugaydi. 
Prenatal    zaharlanishning  tabiiy  xususiyati  shuki,  masalan  bitta  teratogen-
ning  teng  qiymatli  dozasi  homilaning  turli  paytida  turli  xil  ta’sir  ko‘rsatishi 
mumkin.  Odatda,  inson  homilasi  embrion  davrida,  ya’ni  3-8  hafta  oralig‘ida 
o‘sishga to‘siq bo‘ladigan har qanday to‘siqlarga juda ham ta’sirchan bo‘ladi. 
Ahamiyatli    hisoblangan    bu  2  oyda  inson  qiyofasi  yuzaga  kelishi  uchun 
muhim  eng    chuqur  va  murakkab  jarayonlar  sodir  bo‘ladi:  qo‘l-oyoqlar  paydo 
bo‘ladi, ichki organlar shakllana boshlaydi.  Bu davr mobaynida har  bir  a’zo yoki 
tizim  teratogenga  ta’sirchanligi  vaqtini  namoyish  etadi,  bu  esa  asosan  har  bir  
a’zoning  shakllanishi    paytiga    tog‘ri    keladi.  To‘liq    rivojlanish    davri    har    bir  
a’zo  uchun turli xil vaqtni o‘z  ichiga  oladi: masalan, yurak 3-4 haftada rivojlansa, 
miyaning  to‘liq    rivojlanishi    eng    kamida    6  oy  vaqtni  egallaydi.  Tadqiqotning 
xulosasi shuki, teratogenning bir xil dozasi prenatal ta’sirning aniq vaqtidan kelib 


 
 
163 
 
chiqib, turli xil ta’sir o‘tkazishi mumkin (7.2-rasm).  

Download 5,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   178




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish