Z. T. Karabayeva

 
9.1.  Alkogol  va  inson  kasalliklari 
 
Sog‘liqni  saqlash  sohasi  mutaxassislari  spirtli  ichimliklar  iste’moli 
oqibatlarini  o‘rganish  bilan  band  bo‘lgan  bir  paytda,  zamonaviy  toksikologlar 
alkogolning  ayrim  iste’molchilar  tana  a’zolariga  qanday  zararlar  yetkazishini 
tushunish  ustida  izlanishlar  olib  bormoqda.  Ikkinchi  masala  nuqtai-nazaridan, 
me’yorida  iste’mol  qilinadigan  alkogolning  yurak-qon  tomirlariga  foydasi 
surunkali  ko‘p  ichish  bilan  kechadigan  uzoq  davom  etgan  patologiya  bilan 
muvozanatda  bo‘lishi  kerak.  Dunyo  bo‘yicha,  har  yili  2.5  million  kishi  ichkilik-
bozlik  bilan  bog‘liq  sabablardan  vafot  etadi.  Bu  Rim,  Toronto  yoki  Beyrut 
aholisiga  tog‘ri  keladi. AQSh da ichkilikbozlik aholi orasida oldini olish mumkin 
bo‘lgan  o‘lim  sabablaridan  uchinchi  o‘rinda  turadi.  Ichkilikbozlikka  berilishning 
iqtisodga  ta’siri ham ancha sezilarli: kuzatuvlar natijasi 2006-yilda birgina AQSh 
da    257  milliard  dollar  zararni  qayd  etgan.  Spirtli  ichimliklar  iste’mol  qilishning 
muammo  bo‘layotgan  turlari  ham  juda  yuqori:  o‘rta  hisobda,  har  20  kishidan  1 
tasida    alkogolizm    bilan  kasallanganlik  belgilarini  kuzatish  mumkin,  bularni 
ichiga  ichishni  nazorat  qila  olmaslik,  ichish  bilan  ko‘ngil  xushlash,  ichishni  tan 
olmaslik    va  aniq  kasallik  belgilari  bo‘la  turib  ichishda  davom  etishlar  kiradi. 
AQSh  alkogol  ichimliklarining  toksikligini  o‘rganishga  katta  kuch  va  mablag‘ 
ajratishiga qaramasdan, bu muammo boshqa davlatlarda ham juda keng tarqalgan. 
Bu davlatlar orasida Rossiya Federatsiyasi, Qozog‘iston, Meksika, Janubiy Afrika 
va  Ukraina  ko’p  tilga  olinadi.   
 Jahon  Sog‘liqni  Saqlash  Tashkiloti  (JSST)  tomonidan  ta’minlanadigan 
Spirtli    Ichimliklar    va    Sog‘liqni  kuzatish  Global  Ma’lumot  Tizimi  axborotiga 
ko‘ra,  spirtli  ichimliklar  kasalliklarning  60%  dan  ko‘prog‘ining  keltirib  chiqa-
ruvchisi  hisoblanadi.  Bu  9.1-jadvalda  ko‘rsatilgan.  Bu  kasalliklarga  to‘laligicha 
alkogol  sabab  paydo  bo‘lganlari  hamda  klinik  belgilari  asosida  „ichkilikbozlik“ 

---

 
 
217 
 
tamg‘asi  bosilganlari  kiritiladi.  Toksikologiya  fani  uchun  ahamiyati  katta 
bo‘lganligi  sabab,  mazkur  bobda  spirtli  ichimliklar  mavzusini  mumkin  qadar 
chuqurroq qarab chiqishga harakat qilamiz. 
9.1-jadval