Z. T. Karabayeva


  Alkogolning  toksikokinetikligi



Download 5,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/178
Sana31.12.2021
Hajmi5,6 Mb.
#278279
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   178
Bog'liq
toksikologiya

 
9.3.  Alkogolning  toksikokinetikligi 
 
Ikki  uglerod  atomi,  kislorod  atomi  va  bir  qancha  vodorod  atomidan  tashkil 
topgan    kichkina    hajmli  etanol  qator  fiziologik  jarayonlarni  boshdan  kechirar 
ekan,  kuchli  ta’sir oladi. Murakkab tuzilmali va nozik fizik-kimyoviy xususiyat-
lari  bo‘lgan  ko‘plab    dori  vositalari  bilan  solishtirganda,  alkogolning  toksiko-


 
 
219 
 
kinetikligi  nisbatan  oddiydir.  Etanol  molekulasi  tabiatda  amfipatik  hisoblanib, 
suvga  intiladigan  polyar  chekkasi  va  suvli  muhitdan  qochadigan  nopolyar  chek-
kasiga ega. Bunday gidrofillik va gidrofobik xususiyatlarga ega etanol hazm qilish 
yo‘liga tushar ekan, samarali so‘riladi.  
Etanolning  kichik  hajmi  membranalar  orasidan  o‘tish  xususiyati  va 
hujayralar  orasidagi  bo‘shliqlarga  kirishni  ham  yengillashtiradi.  Osonlikcha 
so‘rilar ekan, ichaklardagi alkogol konsentratsiyasi qon  konsentratsiyasini aniqlab 
beruvchi  birlamchi  omil  hisoblanadi.  Ichkilikning  miqdori  ustida  o‘tkazilgan 
tajribada,  bir  yutishda  katta  dozadagi  alkogolni  ichganda,  xuddi  shu  dozani  kam-
kamdan  bir  necha  martaga  bo‘lib  ichishga  nisbatan  qonda  konsentratsiya  yuqori 
bo‘lgani  kuzatilgan.  Och  qoringa  ichilgan  alkogol  ham  qonda  konsentratsiyaning 
ko‘tarilishiga  olib  keladi,  sababi  yog‘lar,  oqsillar  va  murakkab  uglevodlar  kabi 
oziq-ovqat  moddalari  alkogolning  qonga  so‘rilishi  jarayonini  sekinlashtiradi.  Bu 
omil  o‘z  o‘rnida  ochlik  holati  bilan  solishtirilganda  to‘q  organizmda  moddalar 
almashinuv    jarayoni  tez  sodir  bo‘lishi  bilan  qisman  to‘ldiriladi.  Alkogolning 
suvda  tez  erish  fazilati  uning  kinetik  xususiyatlarini  to‘ldirish  uchun  oqsil 
plazmalari    bilan  birlashib  qonda  bir  me’yorda  tarqalishini  ta’minlaydi.
55
 
Organizmda  va  to‘qimalarda  alkogolning  joylashishi  ushbu  to‘qimaning  yog‘  va 
suv  tarkibiga  bog‘liq.  Organizmning  alkogolga  nisbatan  sezuvchanligida  yog‘ 
tarkibi ham katta rol o‘ynaydi. Bu omil alkogol toksikokinetikligida jins (gender) 
farqi  ham  ahamiyatli,  sababi  ayollarda  tana  yog‘  miqdori  erkaklarnikiga  nisbatan 
yuqoriligi  sababli,  ularda  konsentratsiyaning  organizmga  yoyilishi  ham  sekinroq 
kechadi.  
Ushbu  omil  ayollarda  ichkilikbozlik  bilan  bog‘liq  jigar  kasalliklarining 
nisbatan  ko‘p  uchrashining  sababi  qilib  ko‘rsatiladi:  sust  tarqalish  yuqori 
konsentratsiyali plazmalariga sabab  bo‘ladi, bu esa o‘z o‘rnida  ichki  a’zolarning 
toksikantlar    hujumiga    duchor  bo‘lishiga  olib  keladi.  Etanolning  organizmda 
chiqib  ketishi  asosan  modda  almashinuvi  jarayonida  sodir  bo‘ladi,  bug‘lanuvchi 
                                                           
55
 
Mellion M et al. Alcohol-related peripheral neuropathy: nutritional, toxic, or both? Muscle Nerve. 2011;43:309–16.
 
 


 
 
220 
 
modda sifatida taxminan 10 % hazm  bo‘lmasdan nafas yo‘li orqali, ter va peshob 
yo‘llari  bilan  chiqib  ketadi.  Qondagi  etinol  spirtining  o‘pka  orqali  chiqib  ketishi 
qon  plazmasidagi  konsentratsiyadan  dalolat  beradi.  Alkogol  toksikligida 
metabolizmning  ahamiyati  beqiyos  ekanligini  hisobga  olib,  bu  mavzu  keng  va 
chuqur  o‘rganilishi  kerak, degan xulosaga kelamiz.  

Download 5,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   178




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish