Z. S. Ubaydullayeva, sh. R. Xalimova muhandislik geologiyasi va gruntlar

 
III BO’LIM.GRUNTSHUNOSLIK. 
V  BOB. GRUNT HAQIDA UMUMIY MA’LUMOTLAR. 
16-§.Gruntlar haqida tushuncha 
Gruntshunoslik  tog’  jinslarining  tarkibini,  tuzilishini  va  xossalarini 
o’rganuvchi  fan  bo’lib,  muhandis  –  geologiyasining  asosiy  bo’limlaridan  biri 
hisoblanadi. 
Inshootlarning asosi, zamini va qurilish materiali bo’lib xizmat qiladigan har 
qanday tog’ jinsi 
grunt
 deb ataladi. 
Shunday  qilib,  gruntshunoslik  fanining  asosiy  vazifasi  yer  qobig’ining 
yuqori qavatlarini tashkil etuvchi gruntlarni o’rganishdir. 
Gruntshunoslik  fanining  rivojlanishida    M.M.  Filatov,    V.A.Priklonskiyva 
Y.M.Sergeyevishlari  juda  katta  ahamiyatga  ega.  Bu  olimlarning  ishlarida 
gruntlarning  asosiy  xususiyatlari  aniq  yoritib  berilgan.  Biz  ularning  ishlariga 

---

106 
 
 
tayangan  holda  gruntshunoslik  fanining  yo’l,  ko’prik  va  boshqa  inshootlarni 
qurishdagi o’rni haqida to’xtalib o’tamiz.  
Gruntshunoslik  fanining  asosiy  vazifasi  bu  gruntlarning  tarkibi,ichki 
tuzilishi  va  teksturasiga  asoslanib,  ularning  xossalarini  o’zgarishini  aniqlab 
berishdir. Gruntlarning tarkibi, ichki tuzilishi va teksturasi, xossalari o’z navbatida 
tog’ jinslarining hosil bo’lish jarayonida namoyon bo’lib, keyingi turli xil hodisalar 
natijasida o’zgarib turadi. Shu sababli gruntlarning tarkibi, tuzilishi va xossalarini, 
ularning  kelib  chiqishi  va  o’zgarish  jarayonini  bilgan  holda  muhandis-geologik 
tomondan  baholay  olishimiz  kerak.  Buning  uchun  tog’  jinslarini  o’sha  joyning 
geologik tarixini bilgan holda qanday paydo bo’lganligini hamda keyingi davrlarda 
qanday o’zgarganligini aniqlash lozim.