Z. O. Nazarova farm atsevtika fan lari d o k to ri, professor

4.4.  Nometall  ashyolar  va  ularni tibbiyotda ishlatilishi
Nometall ashyolar sirasiga anorganik va organik ashyolarning 
katta  assortimenti  kiradi:  shisha  va  sopol,  plastmassa,  rezina, 
yog'och  ashyolar.  Nometall  ashyolar  ko‘pdan  buyon,  ayniqsa, 
metallar ega bo'lmagan xususiyatlar talab qilingan hollarda mustaqil 
ishlatib kelinadi. 
~

---

Shisha
Tibbiy buyumlar yasashda  nometall ashyo hisoblangan  shisha 
juda  ko‘p  ishlatiladi.  Shisha  kimyoviy  chidamliligi,  sathining 
qattiqligi,  tiniqligi,  arzonligi  'oo‘yicha  u  boshqa  ashyolar  orasida 
tengi  yo‘qdir.  Undan  laboratoriya  idishlari,  dori-darm onlarni 
q adoqlash,  saqlash  idishlari,  ko ’zoynak  linzalari,  shprislar, 
term om etrlar va  hokazolar  tayyorlanadi.
Shisha  —
  turli  oksidlarning  gomogen  qotishmasidan  tashkil 
topgan.  Tibbiy  buyumlar  uchun  shishani  —  tibbiy,  kimyoviy- 
laboratoriya,  optik va  maxsus turlarga  boMish  mumkin.
Tibbiy shisha.
  Tibbiy shishaning rusumlarini  va  ularning fizik- 
kimyoviy xossalarini belgilaydigan  ГОСТ  19808-80  mavjud.  Unga 
termik chidamlilik va ishqoiga bardoshlilik kabi katta talablar qo'yiladi.
Tibbiy shishalarning suv va ishqorlarga nisbatan chidamliligini 
sinash  usullari,  standart  bilan  belgilangan  (ГОСТ  19808-80).
Kimyoviy-laboratoriya shishasi
  laboratoriya idishlarini tayyor­
lashda  ishlatiladi.  U  term ik  va  kimyoviy  chidamli  boMishi  kerak. 
Kimyoviy chidamlilik — shishaning turli  reagentlarga qarshi o ‘zini 
saqlashga,  ya’ni  suvga,  ishqor va  kislotaga chidashga  qodirligidir. 
ГОСТ 21400-75  shishani kimyoviy va termik chidamlilik bo‘yicha 
6
  guruhga  ajratadi:  XS-1,  XS-2,  XS-3,  -1,  2,  3  toifali  kimyoviy 
chidam li,  term ik va  kimyoviy bardoshli  1  va 2-toifali  (T X S -1  va 
-2),  termik  chidamli  —  TCh.
(XS)  Shishaning  barcha  3  toifasi  kamida  120°C,  T X S -190, 
TS-250°C  dan  kam  boMmagan  term ik  chidamlilikka  ega  boMishi 
kerak.
Optik shisha
 optik linzalar va tibbiy asboblaming optik qismlarini 
tayyorlashda ishlatiladi.  “ K ron” va “flint” turidagi 7 navli  shishalar 
ishlab chiqariladi.  Bu esa istalgan ko‘rsatkichli shishalarni tanlash 
imkonini beradi.
Maxsus  shisha.
  Maxsus  shishalar  sirasiga  odam larga  yoM 
qo ‘yiladigan  belgilargacha  ta ’sir  etadigan,  rentgen  va  gam m a- 
nurlanish  quw ati  ham da m iqdorini  kamaytiradigan  va  pasaytira- 
digan himoya niqoblarga moMjallangan katta miqdordagi qo‘rg‘oshin 
oksidli  maxsus  himoya  shishalar  kiradi.