Z. N. Yulchiyeva kasbiy psixologiya

DESHIFRATOR 
Kommunikativ qobiliyatlar 
 
1
+ 
3 - 
5 + 
7 -
9 + 
11 -
13 + 
15 - 
17 + 
19 - 
21 + 
23 - 
25 + 
27 - 
29 + 
31 - 
33 + 
35 - 
37 + 
39 - 
 
DESHIFRATOR 
Tashkilotchilik qobiliyatlar 
 
2 + 
4 - 
6 + 
8 - 
10 + 
12 - 
14 + 
16 - 
18 + 
20 - 
22 + 
24 - 
26 + 
28 - 
30 + 
32 -
34 + 
36 - 
38 + 
40 - 
Natijalarni qayta ishlash 
Tekshiruvchilarni javoblarini deshifrator bilan solishtirib, kom-
munikativ va tashkilotchilik qobiliyatlarga to‘g‘ri kelganini hisoblab 
chiqing. Kommunikativ (Kk)va tashkilotchilik (Kt) qobiliyatlarini 
baholash koeffitsiyentini quyidagi formula orqali hisoblab chiqing. 
(Kk)q to‘g‘ri kelgan javoblarning soni X 0,05
(Kt)q to‘g‘ri kelgan javoblarning soni X 0,05 
Masalan: tekshiruvchini kommunikativ qobiliyatlari deshifra-
tor bilan to‘g‘ri kelgan javoblar soni 18, tashkilotchilik qobiliyatlari 
esa deshifrator bilan to‘g‘ri kelgan javoblar soni 15. 
Demak, kommunikativ qobiliyatni baholash koeffitsiyenti 
quyidagi teng (Kk)q 18x 0,05 q0,90 tashkilotchilik qobiliyatlarini 
baholash koeffitsiyenti (Kt)q 15x0,05q0.75 Shu metodika orqali 
olingan ko‘rsatkichlar 0-1 o‘zgarishi mumkin. 1-ga yaqin ko‘rsat-
kichlar kommunikativ yoki tashkilotchilik qobiliyatlarini yuqori
darajasini bildiradi. 0-ga yaqin ko‘rsatgichlar past darajasini 

---

214 
bildiradi. Ko‘rsatgichlarni sifatli baholash uchun olingan koeffitsi-
yentlarni baholash bilan solishtirib chiqish kerak.
Kommunikativ va tashkilotchilik qobiliyatlarni baholash
shkalasi 
Kk 
Kt 
Baho
Qobiliyatning 
ifodalanish darajasi 
0,10 - 0,45 
0,46 - 0,55 
0,56 - 0,65 
0,66 - 0,75 
0,76 - 1,00 
0,20 - 0,55 
0,56 - 0,65 
0,66 - 0,70 
0,71 - 0,80 
0,81 - 1,00 
1 
2 
3 
4 
5 
Past 
O‘rtadan past 
O‘rtadan yuqori 
Juda yuqori 
Natijalarni tahlil qilishda parametrlarni ko‘zda tutish kerak: 
1-baho olgan tekshiriluvchilar kommunikativ va tashkilotchilik
qobiliyatlari past darajasi bilan ta’riflanadi.
2-baho olgan tekshiriluvchilar kommunikativ va tashkilotchilik 
qobiliyatlari o‘rtadan past ta’riflanadi. Ular muloqotga intilash-
maydi, ya’ni guruhda (jamoada) o‘zlarini erkin tuta olmaydi, vaqtni 
yolg‘iz o‘tkazishni afzal ko‘radi, o‘zlarini tanishuvlarini chegara-
lab qo‘yadi, odamlar bilan muloqot o‘rnatishga va auditoriya oldida 
gapirishga qiynaladi, o‘z fikrini himoya qila olmaydi, ko‘p ishlarda 
mustaqil qaror qabul qilishda o‘zlarini chetga tortishni afzal ko‘radi.
3-baho olgan tekshiriluvchilar kommunikativ va tashkilot-
chilik qobiliyatlari o‘rta darajalik deb hisoblanadi. Ular odamlar 
bilan muloqot o‘rnatishga intiladi, o‘zlarini tanishuvlarini chega-
ralamaydi, o‘z fikrini himoya qila oladi, ishlarini rejalaydi, lekin 
qobiliyatlarini yuqori turg‘unlik bilan ta’riflab rivojlantirish uchun 
katta va jiddiy tarbiyaviy ishlar olib borish kerak.
4-baho olgan tekshiriluvchilar kommunikativ va tashkilotchilik 
qobiliyatlari yuqori darajalik deb hisoblanadi. Ular yangi vaziyat-
larda o‘zini yo‘qotmaydi, do‘stlarni tez topadi, tanishuvlar daraja-
sini har doim kengaytirishga intilishadi, jamoat ishlari bilan shug‘ul-
lanadi, yaqinlari va do‘stlariga yordam beradi, jamoat tadbirlarini 

---

215 
tashkil qilishga qatnashadi, og‘ir vaziyatda mustaqil qarorlar qabul 
qila oladi.
5-baho olgan tekshiriluvchilar kommunikativ va tashkilotchilik 
qobiliyatlari juda ham yuqori darajali deb hisoblanadi. Ular muloqot 
va tashkiliy faoliyatga katta ehtiyoj his etishadi, shunga faol 
intilishadi, og‘ir vaziyatlarda tez yo‘l topa olishadi. Yangi jamoada 
o‘zini erkin tutishadi, tashabbuskor, muhim ishda yoki murakkab 
vaziyatda mustaqil qaror qabul qilishni afzal ko‘radi, o‘z fikrini 
himoya qila olishadi, do‘stlari ularning fikrlari bilan ish tutishadi.