Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat

2. Optik tolalar va ularning, tuzilishi, fizik xususiyatlari 

Optik  tola  –  shaffof  materialdan  ya‘ni,  oyna,  plastikda  iborat  bo‘lib, 

yorug‘likni  uzatish  uchun  qo‘llaniluvchi  ip  hisoblanadi  (1.5-rasm).  U  fan  va 

texnika  taraqiyotidagi  muhim  yutuqlardan  biri  hisoblanadi.  U  yorug‘likni  o‘zining 

ichidagi  atom  yoki  molekulalar  yordamida  uzatadi.  Hozirgi  kunda  optik  tolalar 

turli  ma‘lumotlarni  uzatishda  keng  qo‘llaniladi.  Bunday  usulda  ma‘lumotlarni 

uzatish  o‘tgan  asrning  50  yillarida  taklif  etilgan.  Lazerlarning  kashf  etilishi  optik 

tolalar  imkoniyatlarini  yanada  oshirdi.  Oynali  optik  tolalar  kvars  oynalar  asosida 

tayorlanadi. 

Infraqizil 

nurlarni 

uzatishda 

bashqa 

materiallar, 

ftorsirkon, 

ftoralyuminiy  va  xalkogen  oynalardan  foydalaniladi.  Hozirgi  kunda  plastik  turdagi 

optik  tolalar  ishlab  chiqildi.  Uning  asos  ichki  qismi  polimetilmetakrilat,  sirto  esa 

ftor  polimer  materiallardan  iborat.  Quyida  optik  tolalarning  ishlash  prinsipini 

ko‘rib chiqaylik. 

---

20 

 

 

1.5-rasm.