Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Gipofiz faoliyatining boshqarilishi

Gipofizning sekretsiyasi, ya’ni undan gormonlar ajralishi organizmning holatiga, tashqi muhitning o‘zgarishiga ko‘p bogliq. Ekstero va interoretseptorlarning turli yol bilan ta’sirlanib qo‘zg‘alishi gipotalamus orqali gipofizga uzatiladi. Gipofizning barcha qismlari bilan gipotalamus o‘rtasida chambarchas bog‘lanish mavjud. Yuqorida aytilganidek, gipotalamusning suprooptik va paraventrikulyar yadrolarida hosil bo‘ladi- gan sekretlar alohida yo‘llar orqali gipofizning keyingi qismiga o‘tadi va u yerdagi asab tizimi terming maxsus qismlarida yig‘iladi. So‘nqra keladigan nerv impulslarining soni va kuchiga yarasha qonga chiqarilib turiladi. Shuningdek gipofizning oldingi va oraliq qismlari ham nerv va qon orqali gipotalamus bilan bog‘langandir. Gipofizning oyoqchasini kesib gipotalamus bilan aloqasini uzsak, gipofizdan ni stimullovchi, lyutein- lovchi, somatotrop, tireotrop, adrenokortikotrop gormonlar ishlanib chiqishi ma’lum vaqt to‘xtab, melanofor gormoni sekretsiyasi kuchayadi. Gipotalamusning turli yadrolari gipofiz faoliyatiga turlicha ta’sir ko‘rsatadi, ya’ni alohida olingan gormonning gipofizdan ishlanib chiqishi gipotalamusning niuayyan, neyrosekretiga bog‘liq. Keyingi paytlarda adrenokortikotrop, tireotrop, gonadotrop, somatotrop gormonlarining gipofizdan ishlanib, qonga chiqarilishiga ta’sir ko‘rsatuvchi moddalar - omillar gipotalamus to‘qimasidan olindi. Organizmdagi boshqa endokrin bezlarning gormonlari ham gipofizning faoliyatiga bevosita va asab faoliyati orqali ta’sir ko‘rsatadi.

2.