Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Ma*rifat

2019-yil 25-dekabr, № 102 (9271) Parij akademiyasining umumiy o‘rta ta’lim inspeksiyasidagi 60 nafar inspektor fanlarning o'qitilishini nazorat qiladi. 4.Fransiyada ta’lim sifati nazorati tajribavatahlil

0‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi tashkil qilinganiga endigina 2 yildan oshdi. 0‘tgan davr mobaynida inspeksiyaga yuklatilgan vazifalarni bajarish bo'yicha ilg'or xorijiy davlatlar tajribasini o'rganish va uni yurtimiz ta’lim sifatini baholash ishlariga joriy etish bo'yicha maqsadli ishlar olib borilmoqda.

Xususan, Fransiyaga xizmat safari bilan borganimizda aynan shu maqsadda Fransiya Ta’lim, sport va tadqiqotlar yo‘nali- shi bo‘yicha bosh inspeksi­yasi bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yish hamda ushbu tashkilot faoliyatidagi ilg‘or tajribalami o'rganish maqsadida tashkilot- ning Xalqaro hamkorlik bo‘limi boshlig‘i, bosh inspektor Shan- tal Manes Bonisso xonim bilan muzokara olib bordik.

Fransiyada ta’lim sifati Ta’lim, sport va tadqiqot­lar bo‘yicha bosh inspeksiya tomonidan nazorat qilinadi. Ushbu inspeksiya 4 ta vazirlik

— Fransiya Respublikasi Xalq ta’limi va yoshlar vazirligi, Oliy ta’lim, ilmiy-tadqiqot va inno- vatsiya vazirligi, Madaniyat vazirligi hamda Sport vazirligi uchun faoliyat ko‘rsatadi U 1802-yili Napoleon Bona- part davrida ta’lim inspeksiyasi sifatida tashkil etilgan. Keyin yillar davomida ta’lim, sport, ku- tubxona, yoshlar, ilm-fan uchun ba’zan alohida, ba’zan birga faoliyat yuritib kelgan. Bugungi kundagi bosh inspeksiya 2019-yil 1-oktabrdan hukumat qarori bi­lan yangidan tashkil etildi. Unda respublika miqyosida 290 nafar inspektor faoliyat ko‘rsatadi. Ins­peksiya tuzilmasiga ko‘ra 5 ta kat­ta boshqarmadan iborat: fanlar va pedagogika bo‘yicha ekspertiza boshqarmasi; tashkilotlar, hudud- lar ta’lim siyosatini muvofiqlash- tirish boshqarmasi; yoshlar, sport va ijtimoiy ahvol boshqarmasi; oliy ta’lim, fan, tadqiqot va inno- vatsiyalar boshqarmasi; kutub- xona, ta’lim hujjatlari, kitob va ommaviy o‘qishni muvofiqlashti- rish boshqarmasi.

Bosh inspeksiya asosan to‘rt vazifani bajaradi:

Qo‘Ilab-quvvatlash ta’lim, fan, sport, madaniyat boshqamv idoralarini, oliy ta’lim rektoratlarini;

Ekspertiza qilish — vazir- liklar, idoralar, shartnomalar, rahbarlar faoliyati, xizmatlar, tuzilmalar;

Baholash — tashkilotlar, muassasalar, tuzilmalar, ijti- moiy-siyosiy ahvol, kadrlar;

Nazorat qilish — tashki­lotlar, muassasalar, xizmatlar, tuzilmalar va kadrlar.

Bosh inspeksiyadagi mav-jud tajribaning boyligi bolalar bog‘chasidan doktoranturaga qadar davlat siyosatini mu- vofiqlashtirish imkonini beradi. Bu esa ta’lim, fan va yoshlami rivojlantirishga, o‘quvchilami sport, jamiyat hayoti va jamoat o‘qishiga jalb qilishga ta’sir eta­di, ijtimoiy aloqalar va hududlar muvozanatiga hissa qo‘shadi- gan siyosatni olib borishga xiz­mat qiladi.

Bosh inspeksiya islohotlami qo‘llab-quwatlaydi, mamlakatni rivojlantirishga yordam beradi, yoshlar tarbiyasiga hissa qo‘ shadi. Inspeksiya tadqiqotlar, univer- sitetlar, vazirliklar bilan aloqa o‘matishda muhim rol o‘ynaydi va xorijiy inspektorlar bilan ham­korlik qiladi. Jumladan, Fransiya bosh inspeksiyasi o‘z navbatida Yevropada ta’lim milliy va mint- aqaviy inspektorlari uyushmasiga a’zo hisoblanadi. Ushbu uyushma 1995-yili tashkil etilgan bo‘lib, unga 37 davlat a’zo. Inspeksiya uyushma bilan ta’lim sohasidagi xalqaro anjumanlar, davra suh- batlari o‘tkazish, dolzarb mua- mmolami birgalikda muhokama etish bo‘yicha hamkorlik qilmoq- da.0‘quvchi, talabalar bilimi va o‘zlashtirishini o‘rganish, asosan, o‘qituvchilaming faoli- yatini nazoratga olish amalga oshirilayotgan islohotlaming mohiyatini oydinlashtirishga, ijrosiga baho berishga va zarar hollarda kuzatuv asosida zarar tuzatishlami taklif qilishga imkon beradi.Bosh inspeksiya yuqoridagi missiya va ustav funksiyalari- dan tashqari, xalq ta’limi, oliy ta’lim, tadqiqot, yoshlar va sport sohalarida tekshirish, nazorat qilish, audit, baholash, eksperti­za, qo‘llab-quwatlash va masla- hat berish vazifalarini bajaradi. Shuningdek, kitob o‘qish, hujjat- lashtirish va kutubxonalar sohasi­da ham izchil faoliyat olib boradi.

Ushbu vazifalar xalq ta’limi, oliy ta’lim, tadqiqot va innovat-siyalar, yoshlar va sport uchun mas’ul vazirliklaming iltimosi- ga binoan yoki Bosh inspektor- ning faoliyati dasturiga muvofiq amalga oshiriladi. Ish dasturining bir qismi va jamoaviy o‘qish, hujjatlashtirish va kutubxonalar bilan bog‘liq vazifalar madaniyat uchun mas’ul vazirlik talabiga binoan hal qilinadi.Bosh inspeksiyadan tahlillami Bosh vazir ham so‘rab olishi mumkin. Boshqa vazir­liklar, davlat idoralari, mahalliy hokimiyat organlari yoki ular- ning birlashmalari, jamg‘arma va uyushmalar, xorijiydavlatlar, xalqaro tashkilotlar yoki Yevro- pa Ittifoqi talabiga binoan ham inspeksiya tomonidan olib bo- rilgan tadqiqot va tahliliy ma’lu- motlardan foydalaniladi.Bosh inspeksiya o‘quv yili uchun o‘zining ish rejasi- ni ishlab chiqadi. Uni tegishli vazirliklarga taqdim etadi va kelishadi. Shundan so‘ng u ras­miy hujjat sifatida saytda e’lon qilinadi. Bajarilgan ishlar, olib borilgan o'rganish, tadqiqot, monitoring natijalari inspeksiya saytida e’lon qilib boriladi.

Fransiyada hududiy bo‘lini shiga ko‘ra ta’lim bo‘yicha 35 ta akademiya mavjud. Shulardan o‘n to’qqi/inchisi Parij aka­demiyasi. Unga Parij shahridagi uzluksiz ta’lim tizimiga daxldor barcha ta’lim muassasalari, mak- tabgacha, boshlang‘ich, o‘rta, oliy, maktabdan tashqari, ilmiy tadqiqot muassasalari kiradi. Aka­demiya tarkibida ta’lim yo‘na- lishlari bo‘yicha inspeksiyalar mavjud.