|
Frantsiyada
Davlat maktablari.
Xususiy maktablar.
Oralik maktablar mavjud.
O’qitiladigan ‘redmetlar ichida frantsuz tili va adabiyoti, ukish va yozuv aloxida axamiyatga molik xisoblanadi. O’quv yili 5 chorakka bulinadi. Frantsuz maktablari boshlangich sinflarda ukish ertalab buladi, tushdan keyin esa matematika va boshka predmetlardan kushimcha sabok oladilar. Matematika, ona tili va adabiyoti bazaviy fan, tarix, geografiya, MEXDAT, jismoniy tarbiya kabi fanlar esa rivojlantiruvchi predmetlar xisoblanadi.
Frantsiya boshlangich ta’lim maktablariga 6 yoshdan 11 yoshgacha bulgan bolalar jalb kilinadilar. Boshlangich maktab be’ul va majburiy. Uning vazifasi ukish, yozish xisoblash malakasini berishdir.
O’quv mashgulotlari ertalab soat 9 dan 12 gacha hamda soat 14 dan 16 gacha 5 soat davom etadi. Maktabda ovkatlanish ‘ullik, lekin juda arzonlashtirilgan narxlarda amalga oshiriladi.
Boshlangich sinflarda ukish 5 yil bulib, uch bosqichda amalga oshiriladi:
Tayyorlov bosqichi.
Elementar kurs (bu bosqich ikki yil davom etadi).
CHukurlashtirilgan bosqich.
Tayyorlov bosqichi - 1 yilga muljallangan. Bunda bolalar xisoblashga, ukish va yozishga, kuylashga, uylashga, tabiat manzaralarini tomosha qilishga va undan baxra olishga, jismoniy mashklar bilan mashgul bulishga, maktabning turli s’ort tadbirlarida ishtirok etishga, musika va MEXNATga urgatiladi.
Navbatdagi bosqich - elementar kurs bulib bu bosqichda ukish 2 yil davom etadi. Bunda o’quvchilarning tayyorlov tsiklida ‘redmetlar buyicha olingan bilimlari yanada takomillashtiriladi.
Boshlangich maktabning 3-bosqichi - chukurlashtirish bosqichidir. Bunda o’quvchilarning tayyorlov va elementar bosqichdagi bilimlari yanada chukurlashtiriladi. Frantsuz maktablarining boshlangich bosqichida “Fukarolik ta’limi”, “Nafosat ta’limi” xam o’qitiladi. Nafosat ta’limiga musika, tasviriy san’at, mexnat, s’ort kiritilgan. O’quvchilar bilan yakka tartibda ishlash, ularni ragbatlantirish, shaxsiy kobiliyat va imkoniyatlarini ruyobga chikarish, ta’limda uzluksiz va vorislikni ta’minlab berish boshlangich sinf o’quvchilariga kuyilgan bosh talabdir.
O’quv dasturining mazmunini bevosita o’qituvchining uzi belgilaydi. Bir suz bilan aytganda, o’qituvchi bolalar bilimiga tula mas’ul ekan uning uslub tanlashiga mustakil harakat qilishiga xam tula erkinliklar beriladi.
O’quvchilar 11 yoshda boshlangich maktabni tugallab o’rta maktabga utadilar. O’rta ta’lim esa kollejlar va litseylarda amalga oshiriladi. O’rta ta’lim ikki bosqichda bulib, birinchi bosqichda frantsuz tili va adabiyoti, chet tili (ingliz, nemis, is’an, italyan tillari), tarix, Frantsiya geografiyasi, matematika, tibbiy fanlar urgatiladi. 6-5-sinflar umumiy o’rta ta’lim beradi; 4-3-sinflarda esa o’quvchilarga kobiliyati va moyilligiga karab bilim beriladi. Birinchi bosqich yakunlangach, o’quvchilar kasbiy yunalishlari buyicha guvoxnoma oladilar.
SHundan keyin o’quvchilar 15 yoshdan 18 yoshgacha ta’lim oladilar. Ukish 3 yil davom etib 2-sinf kichik, 1 -sinf o’rta va yakunlovchi sinflarga bulinadi.
O’quvchilar umumiy ta’lim va texnik litseylarni tugatganlaridan sung bakalavr unvoni va di’lom ishi uchun imtixon to’shiradilar. Ana shunday di’lomga ega bulganlargina oliy o’quv yurtlariga kirish xukukini kulga kiritadilar.
g) Ya’oniya ta’lim tizimi
Ya’oniya ta’limining shakllanishi 1867-1868 yillarda boshlangan. Ya’oniya uz oldiga ikki vazifani: 1-boyish, 2-garb texnologiyasini Ya’oniya itttlab chikarishiga kiritish masalasini kuyadi va bu ishni amalga oshirish uchun birinchi galda ta’lim tizimini tubdan uzgartirish kerakligi aytiladi.
1872 yili “Ta’lim xakida ^onun” kabul kilinadi. Bunda ya’on ta’limi garb ta’limi bilan uygunlashtiriladi. 1893 yili kasb yunalishidagi dastlabki kollej ‘aydo buldi. 1908 yil Ya’oniyada boshlangich ta’lim majburiy 6 yillikka aylantiriladi.
1946 yili kabul kilingan Konstitutsiya fukarolarning ta’lim soxasidagi xukuk va burchlarini belgilab berdi. Unda barcha bolalar be’ul umumiy ta’lim olishlari shart ekanligi belgilab kuyilgan. Xrzirgi zamon ya’on ta’lim tizimining tarkibi kuyidagicha:
Bundan tashkari ya’on ta’lim tizimi tarkibiga oliy ta’lim tizimlariga kiruvchi o’quv yurtlari xam kiradi.
Bolalar yosh xususiyatlariga karab 3, 2, 1 yillik ta’lim kurslariga jalb kilinadi.
Majburiy ta’lim. Ta’limning ‘ogonasi 6 yoshdan 15 yoshgacha bulgan bolalarni uz ichiga oladi. 6 yillik boshlangich ta’lim va 3 yillik kichik o’rta maktab, 9 yillik majburiy ta’limni tashkil etadi va u be’uldir, be’ul darsliklar bilan ta’minlangan. Muxtoj oilalarning bolalari be’ul nonushta, o’quv kurollari, tibbiy xizmat bilan ta’minlanadi.
Zarur bulgan takdirda ularning oilalariga xam moddiy yordam kursatiladi. SHu katorda xususiy maktablar xam mavjud.
Yuqori bosqich o’rta maktab 10-, 11-, 12-sinflarni uz ichiga oladi, bunday maktablarning kunduzgi, sirtki va kechki bulimlari mavjud. O’quvchilarning 95% kunduzgi maktablarda ukiydilar.
Ya’oniyada o’quv yili 240 kun (AKDTda. 180 kun). O’quv yili
1 a’reldan boshlanib mart oyida tugaydi. Yozgi ta’til iyung’ oyining oxirida boshlanib, avgust oyida tugaydi. Darslar 7 soatdan utiladi.
Kollejlar:
Kichik kollej;
Texnik kollej;
Maxsus kollejlarga bulinadi.
Uni bitirgan talabalar bakalavr di’lomini oladi va universitetning 3 yoki 4 kurslariga kabul kilinadi.
Oliy o’quv yurtlariga katta o’rta maktabni yoki 12 yillik oddiy maktabni tugatgan o’quvchilar kabul kilinadi. U yerda 460 ta universitet bulib, 95 tasi davlat tasarrufida, 34 tasi munitsi’al, 331 tasi xususiy, 1-toifadagi universitetlarda har bir o’qituvchiga 8 nafar, 2-toifali universitetlarda esa
20 tadan talaba to’g’ri keladi. Universitetlarga kabul qilish ikki bosqichga bulinadi:
1-bosqichi turar joyda utkaziladi: buning uchun ya’on tili, eski ya’on tili, matematika, fizika, ximiya, jamiyatshunoslik, tarix buyicha test sinovlaridan utadilar.
Xususiy universitetlarga esa to’g’ridan-to’g’ri test to’shiriladi. Bir kator xususiy universitetlar uzining uzluksiz shaxobchasiga esa (bogchadan boshlab hamma bosqichlarni kamrab oladi).
Ya’oniyada boshlangich maktabda va oliy o’quv yurtlarida texnologiya fani uzluksiz ravishda o’qitiladi. Texnologiya fani tarkibida chizmachilik, tasviriy san’at fanlari xam kiritilgan xolda amalga oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
