Z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti pedagogika kafedrasi

Ma`ruza tayyorlash-Oliy ta`lim muassasalarida o’qitish jarayonida ta`lim berishning turli shakl va metodlaridan foydalanilmoqda. Ta`limning asosiy shakli esa ma`ruza hisoblanadi. Ma`ruza tayyorlash ancha murakkab va ko’p mehnat talab qiladigan ish. Bo’lajak kasb ta`limi bakalavr o’qituvchilari «Kasb ta`limi pedagogikasi» fanida, pedagogik amaliyot jarayonida ma`ruza tayyorlashlariga to’g’ri keladi.

Masofali ta`lim texnologiyasi-Masofaviy ta`lim tizimi an`anaviy ta`lim tizimini amalga oshirishda muammolarga duch kelingan yoki shart – sharoit ushbu jarayonni taqozo qilganda qo’llaniladi. Bu jarayon ma`lum muhitda ta`lim samaradorligini oshirishga zamonaviy texnoloniyalardan etarlicha foydalanishga zamin yaratadi.

Masofaviy ta`limning asosini mustaqil ta`lim tashkil qilganligi uchun ham talabalarda ijodiy tafakkur rivojlanib boradi. Masofaviy ta`limda o’quv jarayonining muddati qat`iy belgilanmaydi. Nazorat ishlarini bajarish va javob yo’llashni talaba o’zi mustaqil, o’ziga qulay vaqtda bajaradi. Ushbu masofaviy ta`lim samaradorligini oishirishga xizmat qiladi.Masofaviy ta`limni tashkiliy – metodik modellarini quyidagi asosda tashviq qilish mumkin Korrespondentlik ta`limi, Keys texnologiyasi, Radio – televizion ta`lim, Tarmoqli o’qitish, Mobil texnologiyasi va h.

Referat - mavzu bo’yicha referat tayyorlash uchun quyidagilar bajariladi.

A) tartib bilan reja tuziladi,

B) mahsus adabiyotlardan, jurnallardan, entsiklapediyalardan, lug’atlardan foydalanib mavzu yoritiladi.

Referat xajmi qul yozma shaklida 12-14 bet, komp`yuterda 8-12 bet atrofida bo’lishi mumkin. Referat-o’quvchining mustaqil ijodiy ishi bo’lib, o’quvchi uni o’quv dasturiga kiritilmagan, umumlashtirilgan, qisqartirilgan mavzular bo’yicha bajarsa maqsadga muvofiq bo’ladi.

O’quvchi referat shaklidagi mustaqil ish rejasi mavzusini tuzishda aynan shu tomoniga etibor berishi zarur. CHunki, mustaqil ish shaklida referat tayyorlagan o’quvchi darsda takrorlanmagan mavzuni mustaqil o’zlashtiradi, mavzuni ijobiy, ilmiy jihatdan yondashib yoritadi, mavzudagi asosiy tushunchalar ma`lumotlarni ajratib olish va urganish borasidagi imkoniyatlarini namoyish qiladi.

Shuningdek o’zining taklif, muslohaza va hulosalari bilan boyita oladi. Referatni og’zaki shaklda himoyalash orqali o’quvchi referatni tayyorlash chog’ida mavzuga qanchali e`tiborlilik, qiziqish bilan yondashganini yaqqol qurish mumkin. YAngi mavzuni yoritib berish va darsda, darsdan tashqari vaqtda himoyalash chog’ida o’quvchi boshqalarni ham o’zlashtirilmagan shu mavzu bo’yicha qisman bo’lsa-da tushuncha qabul qilishiga imkon yaratadi.

Referatni o’quvchi reja asosida biror mavzu, bob, bo’lim bo’yicha bajarishi mumkindir.

Rejada kirish, mavzuni yorituvchi qismlar, hulosa va takliflar qismi bo’lsa maqsadga muvofiq bo’ladi.

Referatga tanlangan mavzuni yoritar ekan, o’quvchi faqat darslik bilan cheklanib qolmay, qo’shimcha va referatga beruvchi sharq adabiyotlardan rahbariy risolalar, matbuot materiallari, statistik va xronologik ma`lumotlardan, internetdan olingan ma`lumotlardan foydalanishi mumkin.

Ijtimoiy-siyosiy fanlar tizimiga kiruvchi qo’yidagi fanlardan o’quvchilar o’z mustaqil ishlarini referat shaklida bajarishi mumkin.