Z ibodullayev

7.2.  Ong  patologiyasi
Somnolensiya (uyqu bosishi)  sog‘lom odamlarda ham kuzatiladi. 
M asalan,  kechasi bilan kasalxonada navbatda turib,  ertasi kuni ham  
ishlaganda,  vaqtida  uxlab  dam  olmagan  holatlarda,  uzoq  yo‘lga 
m ashina haydab chiqqanda va hokazo.  Somnolensiya — bedorlik va 
uyqu orasidagi chegaradosh holatdir. Turli xil kasalliklarda somnolent 
holat ancha vaqt davom etishi (soatlab yoki bir necha kun)  mumkin. 
Bem or uyquchan b o ‘lib qoladi.  Uning mudroq ongida haqiqiy idrok 
etish  va  tushsimon  kechinm alari  chalkashib  ketadi.  Unda  goho  u 
yoki  bu kechinmalar ustunlik qiladi.  Bemor diqqatini biror narsaga 
qisqa  vaqt jalb  etsa,  atrofidagi  narsalarga  diqqatini  to'plab  qarasa, 
nim anidir anglashi  m um kin,  lekin bu  narsalar xotirasida turmaydi. 
Bunday holat, ayniqsa, giyohvandlarda, spirtli ichimliklarni va uyqu 
dorisini  ko‘p  iste’mol  qilganda  kuzatiladi.
Obnubilatsiya  (nubes  — bulut  demakdir)  ham somnolent ongga 
o ‘xshab  ketadi.  Bu  ongning yengil buzilishidir.  Bulut  osmonni xira 
qilgani  kabi  ba’zi kasalliklarda ong xiralashuvi  ham  kuzatiladi.  Ong 
bir necha daqiqa xiralashadi,  xolos.  Bunda tevarak-atrofni anglash, 
atrofdagi  odam larni tanish va  xotiraning buzilishi  kuzatilmaydi.
Ongning birdan yuz beradigan qisqa muddatli buzilishiga,  ya’ni 
hushdan  ketishga  sinkope  deb  ataladi.  Bu  holat  qattiq  qo‘rqqanda, 
o ‘ta  hayajonli  xabarlarni  eshitganda,  arterial  qon  bosim  birdan 
pasayib ketganda kuzatiladi.  Sinkopening sabablari turli-tuman bo‘lib, 
bunda hushdan ketish qisqa m uddat davom etadi.