Z ibodullayev



Download 12,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/283
Sana09.12.2021
Hajmi12,93 Mb.
#190548
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   283
Bog'liq
Tibbiyot psixologiyasi (Z.Ibodullayev)

A. Vezaliy
1514— 1564-yillar
tibbiyotda  ham  buyuk kashflyotlar yara- 
tildi.  Shuning uchun ham XVI-XVII  asr- 
lar Yevropada  Uyg'onish  davri deb atala­
di.  Bu davrda biologiya va fiziologiya so­
hasida buyuk olimlar yetishib  chiqdi  (A.
Vezaliy (1514—1564), V.  Xarvey  (1578—
1657) va boshqalar). A. Vezaliy (1543) bosh 
miyani ochib o'rganib,  o ‘zining dastlabki 
xulosalarini chop qildiradi va ruhiy jara­
yonlar  miya  suyuqliklari  bo'ylab  oqadi, 
deb  fikr  yuritadi.
Miya  haqidagi  qarashlarning  o'zga- 
rishiga va um um an olganda,  psixologiya 
va fiziologiya fanining rivojlanishiga fransuz 
mutafakkiri R.  Dekartning  (1596—1650) 
kashfiyotlari  katta turtki bo‘ldi.  U  orga­
nizm bilan muhit orasidagi reflektor mu- 
nosabatlarni  o ‘rgandi  va  ruhiy  faoli- 
yatning  fiziologik  asoslarini  isbotlashga 
intildi.  U yurak qon-tom ir faoliyati  me- 
xanika  qonunlariga  bo'ysungan  holda 
boshqarilib  turadi,  degan  fikrni  o'rtaga 
tashladi.  Hayvonlar xulq-atvori,  odam ­
ning  harakat  faoliyati  reflektor  tarzda 
boshqarilishini  dastlab  Dekart  tajribalar 
orqali  isbotlab  berdi.  U  mushaklarning 
harakati  tashqi  ruhiy  ta ’sirlarsiz,  asab 
tolalari orqali boshqarilib turishini isbot­
lab  berdi.  Shunday  qilib,  u  organizmda 
kechadigan  fiziologik  jarayonlar  ruhga 
bog‘liq emasliginiva reflektor tarzda boshqarilishini isbotlagan. Dekart 
sezgi va hissiyotning qanday yuzaga  kelishini tushuntirib bergan.  U  
«ongli ruhni» tanadan chiqarib tashlab b o ‘lmaydi va u  faqat odamga 
taalluqlidir,  degan.
Shunday  qilib,  Dekart  sezgi  a ’zolarining  ta ’sirlanishi  va  m u­
shaklarning javob reaksiyasi orasidagi bog‘liqlikni o ‘rganib,  reflektor 
yoy haqidagi ta ’limotga asos soldi desak yanglishmagan boMamiz.
Chexiyalik atoqli olim, fizioiog I.  Proxozka (1749—1820)  Dekart 
ta ’limotiga  asoslangan  holda  fanga  «refleks»  (aks  ettirish)  degan

Download 12,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   283




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish