Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

Pedagogik ekskursiya 
Pedagogik so‘rash metodi
– o‘qituvchining boshqa hamkasblaridan 
pedagogik tajribaning biror tomoni yoki hodisalari haqida axborot olish jarayoni 
bu metodning asosini tashkil qiladi. So‘rash savollarning mantiqiy o‘ylangan 
tizimi, ularning aniq ifodalanishi, nisbatan kamchiligi (3-5ta) nazarda tutiladi. 
Shuningdek, qat’iy formadagi javobni (“ha”,”yo‘q”) ham taqozo etishi mumkin. 
Test, so‘rovnomalar
– bu so‘rovnoma, ya’ni anketa usuli qo‘llanganda 
yaratilgan ilmiy farazning yangiligini bilish, aniqlash, o‘quvchilarning yakka yoki 
guruhli fikrlarini, qarashlarini, qanday kasblarga qizishlarini, kelajak orzu-
istaklarini bilish va tegishli xulosalar chiqarish, tavsiyalar berish maqsadida 
o‘tkaziladi. 
Test savollaridan ko‘zlangan maqsad qisqa vaqt ichida o‘quvchilarning 
bilimlarini, qiziqishlarini, kasblar haqidagi fikrlarini yoppasiga baholashdir. 
O‘quvchilarning bilimini va saviyasini aniqlash uslublaridan biri – bu test 
yordamida gisinovdir. 

---

295 
Test sinovlar metodi
– bu yozma javoblarning ommaviy ravishda yig‘ib 
olish metodidir. Test sinovlarini (anketalarini) ishlab chiqish murakkab ilmiy 
jarayon. Pirovard natijada tadqiqot natijalarining ishonchliligi anketalar 
mazmuniga berilayotgan savollar shakliga, to‘ldirilgan anketalar soniga bog‘liq 
bo‘ladi. Odatda test savollarining ma’lumotlarini kompyuterda matematik statistika 
metodlari bilan ishlash imkon beradigan qilib tuziladi. 
Maktab hujjatlarini tahlil qilish metodi 
Respublikamiz rahbariyatining xalq ta’limi yuzasidan qabul qilingan qaror 
va yo’l-yo’riqlari asosida maktabda bajarilgan va bajarilayotgan ta’lim-tarbiya 
ishlarini yuritilgan hujjatlar orqali aniqlash metodi ham mavjuddir. 
Maktab hujjatlarini tekshirish orqali o’qituvchilar va o’quvchilar jamoasi, 
ularning pedagogik faoliyati haqida aniq ma’lumotlar olinadi. 
Umuman, maktab hujjatlari deyilganda; o’qituvchi va o’quvchilarning soni 
va sifati; o’quvchilarning shaxsiy hujjatlari, sinf jurnallari, kundalik daftarlari, 
buyruq daftarlari, pedagoglar kengashining qarorlari daftari, maktabning rejadagi 
pul hisobi va uning sarflanishiga doir hujjatlar, turli inventarlar daftari va 
boshqalar tushuniladi. 
Maktab hujjatlarini tahlil qilishda o‘quvchilarning umumiy miqdori, uning 
o‘sishi yoki kamayish sabablari tavsifi, o‘quvchilarning fanlar bo‘yicha 
o‘zlashtirish darajasiga, sinfda qolishning oldini olish, rag‘batlantirish va jazolash 
choralari, turlariga, maktabning moddiy bazasiga e’tibor beriladi. 
Ularni tahlil qilish, hisobotlarni ko‘zdan kechirish, to‘g‘ri yoki 
noto‘g‘riligini aniqlash, o‘quvchilar faolliklarining o‘sishi bilan taqqoslash, ilg‘or 
pedagogik tajribalarning umumlashtirilishi va joriy etilishi va nihoyat, o‘qituvchi-
tarbiyachilarning ilmiy-pedagogik faoliyatlarini tekshirish, tegishli chora, 
tadbirlar belgilash maqsadida o‘tkaziladi.