Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

Baholash tamoyillari.
 
Quyidagi beshta asosiy tamoyillar baholash tizimi 
samaradorligining poydevori hisoblanadi. 

O‘quv maqsadlariga asoslanganlik 

Haqiqiylik 

Haqqoniylik 

Ishonchlilik 

Qulaylik 
1.
O‘quv maqsadlariga asoslanganlik.
Samarali baholashning asosiy 
tamoyili o‘quv maqsadlariga asoslanganlik hisoblanadi. Baholashning sifati o‘quv 
maqsadlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqdir. O‘quv maqsadlari baholash mazmunini 
aniqlab beradi. O‘quv maqsadlarining qo‘yilish darajasiga qarab, baholashning 
shakli va usullari tanlanadi. Shuningdek, o‘quv maqsadlariga erishish uchun 
bajarilgan faoliyat natijasi, baholash mezonlarini aniqlashda muhim ahamiyatga 
ega. 
2.
Haqiqiylik.
O‘quv maqsadida ko‘zda tutilgan natijanigina baholashga 

---

195 
qaratilgan topshiriq yoki test haqiqiy hisoblanadi. U baholanishi ozim bo‘lgan 
bilim va ko‘nikmalar sohasidagi natijalarga qaratilgan bo‘lishi lozim. 
3.
Haqqoniylik (ob’yektivlilik).
Bir-biridan mustaqil ta’lim beruvchilar bir 
xil ta’lim oluvchilarga berilgan bir xil topshiriq va testlar bo‘yicha bir xil baho 
bergan holdagina mazkur topshiriq va test haqiqiy hisoblanadi. Bu haqqoniylik har 
xil vaqtlarda berilgan baholar uchun taalluqlidir. 
4.
Ishonchlilik.
Natijalarni baholash mobaynida har xil usulardan 
foydalanish mumkin. Lekin bu usullarni tanlashga qo‘yiladigan asosiy shart 
ishonchlilik hisoblanadi. Uslub ishonchli bo‘lishi uchun baholash asosli va aniq 
ma‘lumotlarga asoslangan bo‘lishi zarur. Bunda topshiriq yoki testning o‘rganish 
maqsadlarini nazorat qilishga yo‘naltirilganligini qanchalik ishonchli ekanliligi 
nazarda tutiladi. 
5.
Qulaylik.
Baholash tizimi o‘quv maqsadlaridan kelib chiqqan holda 
o‘quv va ishlab chiqarish standartlariga mosbo‘lishi, murakkab bo‘lmasligi, 
nazorat o‘tkazuvchi va ta’lim ouvchi uchun qulay bo‘lishi lozim. Baholashni 
o‘tkazishda imkon qadar kompyuterlardan keng foydalanish maqsadga muvofiq 
bo‘ladi.