Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

Nazorat uchun savollar: 
1.
Mehnat jarayonidagi yuzaga keladigan hodisalar haqida so‘zlab bering. 
2.
Bilim, ko‘nikma, malaka deganda nimani tushunasiz? 
3.
Kasb nima? Kasblar tasnifi haqida ma’lumot bering? 
4.
Ixtisolik deganda nimani tushunasiz?
8-Mavzu. Mehnat ta’limini tashkil etishning didaktik tizimlari 
Tayanch so
‘
zlar: 
didaktika, ta’lim-tarbiya jarayoni, ta
’
lim, o
‘
qitish, o
‘
qish, 
ma
’
lumot, didaktik tizim kategoriyalari. 

---

81 
8.1. Ta’limning didaktik tizimi haqida umumiy tushuncha
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi yosh avlodga uzluksiz ta’lim berish va uni 
tarbiyalash jarayonini yaxlit qamrab oladigan yagona ta‘lim tizimi hisoblanadi. 
Respublikamizda ta’lim sоxasidagi qabul qilingan me‘yoriy hujjatlar talablarida 
“ta’lim-tarbiya jarayonini shakllantirish ta’lim-tarbiya jarayonini amalga 
oshirishning didaktik qonuniyatlari va printsiplarini ishlab chiqish, davlat ta’lim 
standartlarini takomillashtirish o‘quv dasturlari darsliklarini yangi avlodi, o‘quv 
metodik majmualar yaratish” vazifasini hal qilish lozimligi ta‘kidlab o‘tilgan. 
Aynan ta’lim jarayonida jamiyat kelajagi yosh avlodni shaxsiy, insoniy, ma’naviy 
sifatlari shakllanadi. Ta’lim jarayonini qonuniyatlarini va uni xususiyatlarini 
o‘rganuvchi, tadqiq etuvchi pedagogikaning sohasi - didaktikadir. Didaktika 
atamasi grek tilidan olingan bo‘lib, “didaktikos”, “didasko”, “o‘rgatuvchi”, 
“o‘rganuvchi” ma‘nolarni anglatadi. 
Ta’lim tizimi
deb, amaliy ko‘nikma va mehnat malakalarini to‘g‘ri tarkib 
topishini, kasbiy faoliyatga tayyorlashni ta‘minlaydigan o‘quv materialining 
maqsadga muvofiq tuzilmasiga, uni tashkil etish va Ta’limning didaktik tizimi 
haqida umumiy tushuncha maqsadga muvofiq tuzilmasiga, uni tashkil etish va 
izchilligiga aytiladi.
Kasb-hunar ta’limi o‘zaro bog‘langan ikki qismdan iborat:
a) nazariy bilim;
b) ishlab chiqarish ta‘limi. 
Ta’limning bu 2 xil turi ham ta’lim mazmunini ajratish, uning qismlarini 
guruppalash, ularni o‘rganish izchilligini belgilash zarurligi bilan bog‘liqdir. 
Bunday ajratish prinsiplari va gruppalash tartibi o‘qitishning odatda ishlab 
chiqarish ta’limi tizimining qaysi biridan qo‘llanishiga bog‘liq bo‘ladi. Predmet 
tizimi, operatsiya, operatsiya predmet tizimi, motorlik mashq tizimi, operatsion-
kompleks boshqa tizimlar kasb-hunar ta’limida 6 ta tizim ma’lum.