Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

Tashkiliy vazifalar.
Texnologiya ta’limi bo’yicha nazariy mash‘ulotlar uchun 
o‘quv xonasi va amaliy mash‘ulotlar uchun ustaxona tashkil qilish va ularda 
xavfsiz va qulay mehnat sharoitlarini yaratish. O‘quvchilarni mashg‘ulotlar uchun 
zarur xom ashyo, material, asbob-uskinalar bilan ta’minlash hamda moslamalar, 
mexanizmlar, stanoklar bilan amaliy ishlash jarayonini tashkil qilish. Sanitariya-
gigiyena hamda mehnat xavsizligi bo‘yicha me’yoriy hujjatlarda belgilangan 
talablarning to‘liq bajarilishini ta’minlash va muntazam nazorat qilib borish. 
O‘quvchilarning turli kasblar buyicha mehnat jarayonlari va kasb egalari bilan 
yaqindan tanishlarini amalga oshirish ushin korxonalar, jamoa xo‘jaliklari, 
tashkilotlar, muassasalar bilan doimiy aloqa o‘rnatish.
Rasmiy hujjatlar:
me’yoriy rejalashtiruvchi hujjatlar, uustoxanada xavfsizlik 
texnikasi, sanitaraya-gigiyena va birinshi tibbiy yerdam ko’rsatish qoidalariga doir 
hujjatlarni yaratish.

---

61 
Uslubiy vazifalar.
Mashg‘ulotlarning yarim va bir yillik ish rejalarini tuzish. 
Bunda mahaliy shart-sharoitlar, ehtiyojlar va imkoniatlarni hisobga olgan holda, 
kasblar tasnifi asosida, o‘quvchilarni yakindan tanishtirish mumkin bo‘lgan kaslar 
turlarini tanlash. Og‘il va qiz bolalarning o‘zlariga mos mehnat mashg‘ulotlarini va 
kasb tanlashlarni amalga oshirib borish. Mashg‘ulotlarda zamanoviy ilg‘or 
pedagogik texnologiyalar, yangi didiaktik vositalardan keng foydalanish, mehnat 
ta’limi va tarbiyasining birligini ta’minlash. O‘quvchilarda turli kasblarga tegishli 
dastlabki mehnat ko‘nikma va malakalarini, mehnatsevarlikni shakllantirish.
Texnologiya ta’limi jarayonida o‘quvchilarni aqliy va axloqiy jixatdan 
rivojlantirib borishda ularning yosh xususiyatlarini, shaxsiy psixologik va 
fiziologik sifatlarini hisobga olish. O‘uvchilarni kasbga yo‘naltirish ishlarini olib 
borish. O‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini reyting tizimi asosida 
nazorat qilib borish. Maktabda texnologiya ta’limi va tarbiyasi, kasbga yo‘naltirish 
jarayonini tashkil qilish hamda uni amalga oshirishda pedagogika, didaktika, 
psixologiya, fiziologiya, xususiy metodika va maxsus fanlarning ilmiy 
xulosalaridan keng foydalanish ko‘zda tutilgan. Mashg‘ulotlar mavzui amaliyot 
bilan, o‘quv mavzusini tarbiyaviy muammolarni hal qilish bilan uyg‘unlashtirilgan 
holda bo‘lishini ta’minlash. Mazkur o‘quv dasturi asosida olib borilgan o‘quv 
tarbiya ishlari natijalarini, o‘quvchilarning o’zlashtirishlarini aniqlash va nazorat 
kilish Davlat ta’lim standarti asosida amalga oshiriladi.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarning 5-9 sinflarida o‘quvchilar soni shahar 
maktablarida 25 va undan ortiq bo‘lsa, qishloq maktablarida 20 va undan ortiq 
bo‘lsa, texnologiya ta’limi darslari shu holda olib boriladi. Xalq 
hunarmandchiligining ayrim nodir kasblarini o‘rgatish uchun usta-shogird eski ota 
o‘gil, ona-qiz shakllaridan foydalaniladi. Bunday mashg‘ulotlarni tegishli xalq 
ustalari bilan maktab o‘rtasida tuziladigan shartnomalar asosida tashkil qilinadi. 
Dasturdagi texnologiya yunalishlari bo‘yicha mashg‘ulotlarni tashkil qilish va 
o‘tkazish ketma-ketligi mahalliy sharoit va imkoniyatlar hisobiga olingan holda 
o‘qituvchi tomonidan hal qilinadi. 

---

62