Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

Mehnat ta’limi darslarida texnik-texnologik ta’minotining tavsifi
Tashkilotchilik qobiliyatiga ega bo‘lgan, ishga ijodiy munosabatda 
bo‘ladigan eng tajribali, ilg‘or va faol mehnat ta’limi o‘qituvchilaridan o‘quv 
ustaxonalarining ustalari tayinlanadi. O‘quv ustaxonalari ustasi maktab 
direktorining tavsiyasi bilan tuman xalq ta’limi bo‘limining mudiri tomonidan 
tayinlanadi. Uning ish mazmuniga quyidagilar kiradi va u:
1. O‘quv ustaxonalarida to‘laqonli ta’lim-tarbiya ishlarini amalga oshirish 
uchun normal shart-sharoitlar yaratadi.
2. O‘quv ustaxonalarini zarur asbob-uskunalar va materiallar bilan 
ta’minlaydi.
3. Ustaxonalarning o‘quv-ishlab chiqarish faoliyatini rejalashtiradi, buning 
uchun:
a) o‘z maktabining, baza korxonasining, otaliqdagi bolalar bog‘chasining 
buyurtmalarini oladi va ularni tahlil qiladi;
b) buyurtmalarning bajarilish muddatini belgilaydi;
v) buyurtmalarning murakkabligiga qarab, ularni sinflarga taqsimlaydi;
g) mehnat ta’limi o‘qituvchilari va usta bilan birgalikda sinflar (guruhlar) 
bo‘yicha o‘quv ishlab chiqarish ishlari ro‘yxatini va calendar-mavzu rejalar tuzib 
chiqadi, agar zarur bo‘lib qolsa, tayyorlanishi lozim bo‘lgan buyumlar, chizmalar 
va instrksiya-texnologiya kartalariga xilma-xil moslamalar va texnologik 
qurilmasini ishlab chiqadi va tayyorlaydi.
4. Texnologiya fani o’qituvchilarining metodik birlashmasiga boshchilik 
qiladi va ularga darslarning rejalarini, konspektlarini tuzishda hamda mashg‘ulotlar 
o‘tkazisda tashkiliy-metodik yordam ko‘rsatadi.

---

318 
5. O‘qituvchilarning o‘zaro bir-birlarining darslariga kirishini kuzatish 
natijalarini muhokama qilishini uyushtiradi, mehnat ta’limi o‘qituvchilarining 
pedagogik o‘qishlariga ma’ruzalar tayyorlashda yordam beradi.
6. Texnologiya fani bo‘yicha metodik seminarlar tashkil etadi va ularni 
o‘tkazishga rahbarlik qiladi.
7. O‘quv ustaxonalarida xavf-xatarsiz mehnat qilish sharoitini ta’minlaydi. 
Buning uchun texnologiya fani o‘qituvchilarining xavfsizlik texnikasi qoidalariga, 
sanoat sanitariyasi va yong‘inga qarshi tadbirlarga qat’iy rioya qilishini tekshiradi 
va talab etadi.
8. Baza korxonasi bilan mustahkam aloqa o‘rnatadi, korxonalarga 
ekskursiyalar tashkil etadi va maktab o‘quvchilarini kasb tanlashga yo‘llash 
tadbirlarini o‘tkazish uchun maktabga ishlab chiqarish ilg‘orlarini taklif qiladi.
9. Usta va texnologiya fani o‘qituvchilari bilan birgalikda o‘quvchilarning 
eng yaxshi ishlari ko‘rgazmasini tashkil qiladi va o‘quvchilarning texnikaviy 
ijodkorligi bo‘yicha to‘garak ishiga rahbarlik qilishga shaxsan ishtirok etadi.
10. O‘quv yilining oxirida o‘quvchilarning ishlab chiqarish praktikasini 
tashkil etishda faol qatnashadi. Maktab, Kasb-hunar va Akademik litsey direksiyasi 
bilan birgalikda ishlab chiqarish praktikasining xarakteri va mazmunini belgilab 
chiqadi.
11. O‘quv ustaxonalarining asbob-uskunalari va moslamalarini profilaktika 
qilish va joriy remont ishlarida bevosita ishtirok etadi, shu maqsadda mashg‘ulotda 
bo‘sh vaqtlarda bu ishga texnologiya fani o‘qituvchilarini va yuqori sinf 
o‘quvchilarini jalb etadi.
12. Pedagoglar sovetida o‘quv ustaxonalari ishi to‘g‘risida hisobot beradi, 
mavjud kamchiliklarni yo‘qotish choralarini ko‘radi, ustaxonalar ishini 
takomillashtirish va yaxshilash tadbirlarini belgilaydi.
O‘quv ustaxonalari binosiga va asbob uskunalarni joylashtirishga oid 
talablar, qo‘shimcha ta’lim muassasalari va maktablarning yangi mazmunda ta’lim 
berishga o‘tishi faqat ta’lim darajasini va sifatini oshirishnigina emas, balki 
umuman maktablarning xususan qo‘shimcha ta’lim muassasalari va o‘quv 

---

319 
ustaxonalarining mehnat va kasb ta’lim uchun moddiy-texnika bazasini tubdan 
yaxshilashni ob’yektiv ravishda zarurat qilib qo‘ydi.