Z. D. Rasulova, Sh. H. Quliyeva, A. R. Jo‘rayev texnologiya fanini o‘qitish metodikasi

32.2. Mehnat ta’limi o‘qituvchisining kasbiy kompetentligi 
Hozirgi kunda jamiyatimizda ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlarning jadal 
amalga oshirilishi, ta’lim tizimining bosqichma-bosqich isloh qilib borilishi 
murakkab ijtimoiy hodisa sifatida umum e’tiborli va ma’naviy qishiqishga moliq 
jarayonga aylanadi. Ta’lim tizimining umumiy maqsadi teng huquqli demokratik 
davlat talabiga javob beradigan barkamol jamiyat a’zolarini tarbiyalab berishdan 
iboratdir. 
Kasbiy 
faoliyatda 
texnologiya fani o‘qituvchisining kasbiy 
kompetentligini shakllantirish orqali inson hayotga, shaxs tarbiyasiga, ijimoiy 
munosabatlar rivojlanishga ma’lum ta’sir ko‘rsatish mumkin.
Mehnat ta’limi o‘qituvchisi kasbiy kompetenligini shakllantirishda esa 
ta’limni taraqqiy ettirishning ishlab chiqilgan kasb ta’limi o‘qituvchisini kasbiy 
shakllantirishning modeli - ta’lim va ishlab chiqarish jarayonida yuzaga keladigan 

---

332 
pedagogik hamda muammoli vaziyatlarning muvaffaqiyati hal etilishini 
ta’minlovchi, motivatsion xislatlar, intellektual salohiyat, irodaviy sifatlar, amaliy 
ko‘nikmalar, hissiy sifatlar, o‘z-o‘zini boshqara olish sifatlarini ta’riflovchi hamda 
kasb egasining mustaqil bilim olishi va o‘z-o‘zini rivojlantirishda aks ettiruvchi 
andoza hisoblanadi.
Texnologiya 
fanining 
o‘ziga 
xosligi, 
ta’lim-tarbiya 
jarayonida 
o‘quvchilarning umummehnat va malakalarini shakllantirish, ularning qiziqishlari, 
qobiliyatlari, kasbiy moyillikka ko‘ra kasb hunar turlarini tanlashga asos 
bo‘ladigan hislatlarini, umummehnat madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish, 
halq xo‘jaligining turli sohalari, ularda ishlatiladigan texnika va texnologiya 
to‘g‘risida bilimlar berish, mehnat faoliyatining turli sohalari bilan amaliy mehnat 
orqali yaqinroq tanishishga imkon yaratish. Texnologiya fanining o‘ziga xos 
muhim xususiyatlaridan yana biri-bu fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarning asosiy 
qismini amaliy va ishlab chiqarish mazmuniga ega ekanligidadir. O‘sib kelatgan 
yosh avlodning o‘qitish va tarbiyalashda eng asosiy ta’sirni o‘qituvchi ko‘rsatar 
ekan, o‘qituvchining kasbiy kompetentligini shakllanganligi, o‘quv va tarbiya 
jarayonini boshqarishda namoyon bo‘ladi. O‘quvchilarni to‘g‘ri tarbiya va bilim 
olishi, ularning baholari yaxshi bo‘lishi bog‘liq. Boshlang‘ich va professional 
kompetentnostning o‘rni nafaqat pedagog va uning o‘quvchilari hayotida katta 
o‘rin olgan. Hozirgi vaqtda o‘qituvchilarning kasbiy-pedagogik kompetentligi 
haqida birorta aniq ta’rif keltirilmagan. Texnologiya fani o‘qituvchilarini 
tayyorlash Davlat ta’lim standartlari mutaxassislarini tayyorlash va sifatini nazorat 
qilish mexanizmi vazifasini o‘taydi. Davlat ta’lim standartida mutaxassisning 
kasbiy tayyorgarlik darajasiga nisbatan belgilangan talablar ahamiyatiga ko‘ra 
asosiy va ta’minlovchi talablar guruhlariga ajratiladi.