‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

tassawurot 
va 
tasdiqotlardir. 
Aqlning quroli ashyo 
va buyu m larni aks ettiruvch i tu sh u n ch alard ir. U tu sh u n c h a larn i 
t a ’rifla r e k a n , o ‘z o ld ig a: tu s h u n c h a la r q a n d a y kelib c h iq a d i 
va s h a k lla n a d i, d e g a n s a v o ln i q o ‘y ib , u n g a s h u n d a y ja v o b
beradi: aqlning tahliliy-xulosaviy qobiliyati (uningcha: tahlilot) va 
s h u u r iy i s t e ’d o d i ( u n in g c h a : m a v h u m o t ) t u s h u n c h a l a r n i n g
shakllanishi u c h u n asosiy y o ‘ldir. U ning yozishicha: 
„F aqat tahlilot
va m avhum ot vositasidagina ash yolar h aqida bilish m um kin“2.
X ullas, T a ftazo n iy n in g falsafiy q arashlari Y aqin va 0 ‘rta S harq
xalqlari o ‘rta asr ijtim o iy -falsafiy tafa k k u rid a ilg‘o r o ‘rin tu tg a n , 
qadim gi y u n o n faylasuflari fikrlari b ilan h am o han glig ini k o ‘rsatadi. 
A m m o , T a fta z o n iy a n tik d a v r falsafiy q a ra sh lari b ila n c h e k la n ib
kolm ay, o ‘z q a ra sh la rin i S h a rq u y g ‘o n ish davri y u ksalishlariga 
tay a n ib riv o jla n tira d i, u la rn i yangi g ‘o y a la r b ilan b o y itad i.
1 0 ‘zbekistonda ijtim oiy-falsafiy fikrlar tarixidan. Т ., , , 0 ‘zbekiston“ ,
1995, 133— 134-betlar.
2 Yuqorida keltirilgan asar, 135-bet.
74

---

T a fta z o n iy n in g falsafiy q a ra sh lari o ‘z ilm iy q im m a tin i h o z ir 
h a m y o 'q o tg a n em as. L ek in , u n in g m ero si b izd a y etarli o 'rg a n il- 
m ag an , u n i c h u q u r ilm iy o ‘rgan ish , sh u b h a siz falsafiy ta fa k k u ri- 
m izni y an ad a boyitishga olib keladi.
A m ir T e m u r va te m u riy la r davri falsafiy q a ra sh la rin i o ‘rga- 
nish da e ’tiborga loyiq m u tafak kirlarn in g y an a biri — bu