‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

b)
3.74-shakl.
/to 
» *■
a)
\
—
11
" N A
J
>
t
■
\
>
/
k;
i —
b)
3.75-shakl.
o ‘tadigan yoylar kvadrat burchaklaridan chiziladi va ular o‘zaro kesishib, 
2
nuqtalami hosil qiladi. 
2
nuqtalar 
B, D, E, F
nuqtalar bilan tutashtirila­
di. Shunda girix elementi aniqlanadai. 
1
nuqtalardan gorizontal va ver- 
tikal chiziqlar chizib, girix kaliti 
ABCD
kvadrat ichida aniqlanadi 
(3.72-shakl, 
d).
To‘rli kvadrat ichida chizilgan bitta elementning (3.73-shakl, 
a)
ko‘p 
marta takrorlanishi natijasida hosil bo'lgan girixli panno 3.73- shakl, 
b
da 
ko‘rsatilgan.
Girix elementi to‘g ‘ridan to‘g‘ri takrorlash (3.73-shakl, 
b)
yoki 
ag‘darib, ya’ni oynada tasvirlangandek (3.74-shakl, 
b)
qilib takrorlash 
orqali panno hosil qilish mumkin.
3.75-shakl, 
a
da berilgan girix elementi takrorlash yo‘li bilan,
3.75-shakl, 
b
da boshlangan panno mashq daftaringizdagi kataklar 
yordamida mustaqil davom ettirish yo‘li bilan girixli panno yasash 
mumkin.
Endi esa naqsh chizishda ulardan foydalanish yo‘llarining ayrimlarini 
ko‘rib chiqamiz. So‘ngra har bir talaba o‘zi ijod qilgan naqshlami baja- 
radi. Naqsh chizishni o‘rganish oddiy naqshni chizishdan boshlanadi.
Oddiy naqsh namunalarini qo‘lda chizish. 
Bu yerda oddiy naqsh 
kompozitsiyasini hosil qilishda xalq amaliy san’atidagi kompozitsiyalar- 
dan namunalar olish lozim. Kompozitsiyada simmetriya, assimmetriya, 
dinamiklik va boshqalardan foydalanish tavsiya etiladi.

---

Oddiy naqsh namunalari «Bodom guli»ning hosil bo‘lish qonun-qoi- 
dalari bilan tanishamiz.
Bu naqsh bodom gulining m a’lum masofada ritmik takrorlanishidan 
hosil boiadi. Shuning uchun ustalar bu naqshni «Bodom guli» deb atay- 
dilar. «Bodom guli» naqshini chizish tartibi quyidagicha bo‘ladi.
Rasm daftariga naqshni chizishda ritm va simmetriyaga rioya qilgan 
holda «Bodom guli»ni quyidagi bosqichda chizib ko‘rsatiladi:
1-bOsqich. Ikkita o ‘zaro parallel chiziq chizib, ulaming oralig‘i teng 
bo‘laklarga bo‘linadi va kvadratlarga ajratib, so‘ngra diagonal chiziqlari 
o‘tkaziladi. Bular ham ingichka chiziq bilan chiziladi.

---